اما صنف اول:
يعنى مادران عبارتند از زنانى كه ولادت انسان به آنان منتهى مىشود، و نسب آدمى از
راه ولادت به آنان متصل مىگردد، حال چه اين كه آن زن آدمى را بدون واسطه زائيده
باشد، و يا با واسطه، مانند مادر پدر، كه اول پدر را به دنيا آورد، و سپس ما از آن
پدر متولد شديم و يا مادر مادر، كه اول مادر ما را بدنيا آورد سپس مادر ما ما را
بدنيا آورد و يا با چند واسطه مانند مادرانى كه جد، از آنان متولد شدهاند.
و اما صنف
دوم: يعنى دختران، عبارتند از هر دخترى كه تولد خودش و يا پدر و مادرش و يا تولد
جد و جدهاش از ما باشد.
و اما صنف
سوم: يعنى خواهران عبارتند از دختران و زنانى كه نسبتشان از جهت ولادت متصل به ما
باشد، به اين معنا كه تولدشان از پدر و مادر ما باشد، و يا تنها از پدر ما باشد،
هر چند مادرش مادر ما نباشد، و يا تولدش از مادر ما باشد، هر چند كه پدرش، پدر ما
نباشد.
و اما صنف
چهارم: يعنى عمه، عبارت است از خواهر پدر، و خواهر جد، چه اينكه اين خواهر و
برادرى آن دو از پدر و مادر هر دو باشد، و چه اينكه تنها از پدر باشد، و چه اينكه
تنها از مادر، خواهر و برادر باشند.
و اما صنف
پنجم: يعنى خاله، عبارت است از زنى كه با مادر ما و يا با جده ما از يك پدر و مادر
متولد شده باشند، و يا تنها از يك پدر و يا تنها از يك مادر به دنيا آمده باشند.
و همچنين صنف
ششم و هفتم:، يعنى دختر برادر و دختر خواهر، كه آن دو نيز منحصر در برادر و خواهر
پدر و مادرى نيستند، بلكه دختر برادر و دختر خواهرى كه تنها از پدر، و يا تنها از
مادر ما باشند برادر زاده و خواهر زادهاند.
و منظور از
اينكه فرمود: حرام شده است بر شما مادران و دختران و ... اين است كه ازدواج شما با
آنها حرام شده، چون بطور كلى وقتى اينگونه تعبيرها را در قرآن مىبينم، مناسبت حكم
با موضوعش معلوم مىسازد كه موضوع حكم چيست، در آيه مورد بحث مىدانيم كه موضوع
حرمت خوردن مادر و دختر و ... نيست، چون كسى چنين كارى را نمىكرده، تا اسلام آن
را حرام كند، هم چنان كه در آيه:(حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ
وَ الدَّمُ ...)[1] با اين كه
موضوع حرمت را نام نبرده از مناسبت حكم با موضوع مىفهميم موضوع حرمت خوردن ميته و
خون است، و در آيه شريفه(فَإِنَّها مُحَرَّمَةٌ
عَلَيْهِمْ)[2]، كه از همين
راه مىفهميم منظور سكونت