(أَيَّاماً مَعْدُوداتٍ، فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ عَلى‌ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ)[1] يعنى جمله:(فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ ...) و جمله:

(فَمَنْ كانَ ...) معطوف است به جمله‌اى مقدر.

و ضمير در كلمه كن به كلمه اولاد در جمله:(يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِي أَوْلادِكُمْ ...) بر مى‌گردد و اگر ضمير را مؤنث آورد، با اينكه مرجع ضمير (اولاد) مذكر است، به ملاحظه مؤنث بودن خبر كن است (چون اين لفظ از افعال ناقصه است و اسم و خبر مى‌گيرد، اسمش اولاد و خبرش نسا است) و ضمير در كلمه ترك به ميت بر مى‌گردد، گو اينكه كلمه ميت در آيه نيامده، و ليكن از سياق كلام فهميده مى‌شود.

(وَ إِنْ كانَتْ واحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ) ضمير در فعل كانت به كلمه ولد بر مى‌گردد كه از سياق كلام فهميده مى‌شود و اگر ضمير را مؤنث آورد و فرمود: كانت و نفرمود: كان با اينكه مرجعش مذكر است، باز به ملاحظه خبر بوده است، چون منظور از ولد دختر است (مى‌فرمايد: اگر وارث ميت يك فرد مؤنث يعنى يك دختر بود، نصف مال ميت را مى‌برد) چيزى كه هست نام مال را ذكر نكرد، تنها فرمود: نصف از آن او است، پس الف و لام در كلمه النصف عوض از مضاف اليه است.

در اينجا سهم دو دختر را ذكر نكرد، براى اينكه از جمله قبلى يعنى‌(لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ) به دست مى‌آمد، چون وقتى نر و ماده هر دو وارث كسى باشند و سهم نر مثل سهم دو ماده باشد، ارث به سه قسمت تقسيم مى‌شود، دو قسمت از آن نر و يك قسمت از آن ماده مى‌شود، در نتيجه سهم يك ماده يك ثلث خواهد بود و قهرا سهم دو ماده دو ثلث مى‌شود، البته اين مقدار بطور اجمال از جمله نامبرده استفاده مى‌شود، نه اينكه معناى ديگرى از آن استفاده نشود، چون كلام طورى است كه منافات ندارد بعد از آن مثلا بفرمايد: و ان كانتا اثنتين فلهما النصف و يا بفرمايد: و ان كانتا اثنتين فلهما الجميع- اگر دو نفر ماده بودند نصف مال و يا همه آن را مى‌برند چيزى كه باعث شده جمله نامبرده متعين در معنايى كه كرديم بشود اين است كه در دنبالش از ذكر دو ماده سكوت كرد و در عوض تصريح كرد به اينكه اگر زنان بيش از دو نفر بودند دو ثلث مى‌برند،(فَإِنْ كُنَّ نِساءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ)، كه اين عبارت اشعار دارد بر اينكه خداى تعالى عمدا سهم دو دختر را ذكر نكرد.

از اين هم كه بگذريم در زمان رسول خدا 6 عمل آن جناب در ارث‌

[1] سوره بقره، آيه 184 .