نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 291
عدد معينى منتهى نمىشد مثلا يهوديان و اعراب گاه
مىشد كه با ده زن و يا بيست زن و يا بيشتر ازدواج مىكردند، و مىگويند: سليمان
پادشاه، چند صد نفر زن داشته است.
و بيشتر اين
تعدد زوجات در ميان قبائل و خاندانهايى كه زندگيشان قبيلهاى است، نظير دهنشينان
و كوهنشينان اتفاق مىافتد، و اين بدان جهت است كه صاحب خانه حاجت شديدى به نفرات
و همكارى ديگران دارد و مقصودشان از اين تعدد زوجات زيادتر شدن اولاد ذكور است تا
بوسيله آنان به امر دفاع كه از لوازم زندگى آنان است بهتر و آسانتر بپردازند. و از
اين گذشته وسيلهاى براى رياست و آقايى بر ديگران باشد، علاوه بر يك همسرى كه
مىگرفتند يك جمعيتى را نيز خويشاوند و حامى خود مىكردند.
و اينكه بعضى
از دانشمندان گفتهاند كه: انگيزه و عامل در تعدد زوجات در قبائل و اهل دهات كثرت
مشاغل است يعنى يكى بايد بارها را حمل و نقل كند، يك يا چند نفر به كار زراعت و
آبيارى مشغول شوند، كسانى نيز به كار شكار و افرادى به كار پخت و پز و افرادى ديگر
به كار بافندگى بپردازند و ... اين مطالب هر چند كه در جاى خود سخن درستى است الا
اينكه اگر در صفات روحى اين طايفه دقت كنيم، خواهيم ديد كه مساله كثرت مشاغل براى
آنان در درجه دوم از اهميت قرار داشته است و غرض اول در نظر قبائل و انسان بيابانى
از تعدد زوجات به همان تعلق مىگيرد كه ما ذكر كرديم، همانطور كه شيوع پسرخواندگى
و بنوت و امثال آن در بين قبائل نيز از فروعات همان انگيزهاى است كه خاطرنشان
ساختيم.
علاوه بر اين
يك عامل اساسى ديگرى نيز در بين اين طايفه براى متداول شدن تعدد زوجات بوده است و
آن اين است كه در بين آنان عدد زنان هميشه بيش از عدد مردان بوده است، زيرا
امتهايى كه به سيره و روش قبايل زندگى مىكنند همواره جنگ و كشتار و شبيخون و
ترور و غارت در بينشان رايج است و اين خود عامل مؤثرى است براى زياد شدن تعداد
زنان از مردان و اين زيادى زنان طورى است كه جز با تعدد زوجات نياز طبيعى آن جامعه
بر آورده نمىشود، (پس اين نكته را هم نبايد از نظر دور داشت).
اسلام قانون
ازدواج با يك زن را تشريع و با بيشتر از يك همسر، يعنى تا چهار همسر را در صورت
تمكن از رعايت عدالت در بين آنها، تنفيذ نموده، و تمام محذورهايى را كه متوجه اين
تنفيذ مىشود به بيانى كه خواهد آمد اصلاح كرده و فرموده:(وَ
لَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ)[1].
[1] با رعايت معروف امورى كه به نفع زنان است به اندازه و مثل
امورى كه بر ضرر ايشان است خواهد بود. سوره بقره، آيه 228 .
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 291