نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 270
كلمه هنيئا صفت مشبهه از ماده
هناء است و ماده هناء به معناى آسان هضم شدن غذا و نيز به معناى
قبول طبع است، اين لغت در خوراكيها و طعام استعمال مىشود مثلا مىگويند: غذايى
است گوارا و هنىء.
و كلمه
مريئا به معناى همان حالت است اما در نوشيدنىها، پس شربت مرىء آن
نوشيدنىاى است كه در جهاز هاضمه به آسانى هضم شود و طبع انسان هم آن را قبول كند،
پس هنىء هم در خوردنيها استعمال مىشود و هم در نوشيدنيها، ولى
مرىء تنها در نوشيدنيها استعمال مىگردد، بنا بر اين وقتى كسى به شما مىگويد:(هَنِيئاً مَرِيئاً) معنايش اين است كه طعامى كه خوردى و آبى كه نوشيدى
گوارايت باد.
(وَ لا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ
قِياماً) كلمه سفه به معناى سبكى عقل است، (در فارسى مىگويند
كه: عقل فلانى پارسنگ مىبرد)، و گويا در اصل به معناى مطلق سبكى و سستى چيزى است
كه نبايد سست باشد و از اين باب است كه افسار سست را زمام سفيه و جامه
سست بافت را ثوب سفيه مىنامند، ثوب سفيه يعنى جامهاى كه
بافتش و پارچهاش پست است ولى بعدا بيشتر در سستى عقل استعمال شده است و معنايش بر
حسب اختلاف اغراض مختلف مىشود، مثلا به كسى كه در اداره امور دنيائيش قاصر و عاجز
است سفيه مىگويند و به كسى هم كه در امور دنيائيش كمال هوشيارى را دارد ولى در
باره امر آخرتيش كوتاهى نموده و مرتكب فسق مىشود يعنى در اين قسمت لاابالى است،
سفيه مىگويند.
و آنچه كه از
ظاهر آيه شريفه فهميده مىشود اين است كه مىخواهد از زيادهروى در اتفاق بر
سفيهان نهى نموده و بفرمايد: بيش از احتياج آنان، مال در اختيارشان
نگذاريد ، مطلب قابل توجه اينكه بحث آيه شريفه در زمينه اموال يتيمان است (كه
دستور مىدهد اولياى يتيمان اداره امور آنان را به عهده بگيرند و اموال آنان را
رشد بدهند)، همين معنا قرينهاى است بر اين كه مراد از كلمه سفها عموم
سفيهان نيستند بلكه تنها سفيهان از ايتام مىباشند. و نيز مراد از كلمه:
اموالكم در حقيقت اموالى است كه به نوعى عنايت، ارتباطى با اولياى ايتام
دارد، هم چنان كه جمله:(وَ ارْزُقُوهُمْ فِيها وَ اكْسُوهُمْ ...) نيز شاهد بر
اين معنا است و اگر ناچار باشيم كه دلالت بر تكليف ساير اولياى سفها را نيز- به
گردن آيه شريفه بگذاريم، ناگزير بايد بگوئيم كه: منظور از كلمه سفها
عموم سفيهان است (چه يتيم و چه غير يتيم) و ليكن احتمال اول (كه منظور، خصوص
سفيهان ايتام باشد) احتمالى راجح و روشن است.
و به هر حال
اگر مراد از سفها فقط سفيهان ايتام باشد پس مراد از جمله:
اموالكم ...
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 270