ع روايت آورده كه فرمود: معناى تقواى از ارحام اين است كه از قطع رحم بپرهيزيد[1].

مؤلف قدس سره: بناى اين تفسير بر قرائت ارحام به فتحه ميم است تا مفعول اتقوا در تقدير باشد.

و در كافى‌[2] و نيز در تفسير عياشى آمده: كه منظور از ارحام، ارحام مردم است كه خداى عز و جل امر به صله آن فرموده و آن قدر مورد اهميت و اهتمامش قرار داده كه در رديف خودش آورده است كه فرموده: از خدا بترسيد و از ارحام ... .

مؤلف قدس سره: اينكه امام ع فرمود: مگر نمى‌بينى ... بيان وجه تعظيم ارحام است و منظور از اينكه فرمود: در رديف خود قرارش داده، اين است كه همانطور كه گفتيم فرموده: از خدا بترسيد و از ارحام [3].

و در تفسير الدر المنثور است كه عبد بن حميد از عكرمة روايت كرده كه ذيل جمله:

(الَّذِي تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ) گفته است: ابن عباس گفت: رسول خدا 6 در معناى اين جمله فرمود: خداى تعالى امر مى‌كند به اينكه: صله رحم كنيد و صله رحم، هم زندگى دنياى شما را طولانى‌تر مى‌كند، هم در آخرت برايتان بهتر است‌[4].

مؤلف قدس سره: اينكه فرمود: طولانى‌تر مى‌كند، اشاره است به روايات بسيار زيادى كه وارد شده كه صله رحم عمر را زياد مى‌كند و بر عكس قطع رحم عمر را كوتاه مى‌سازد و ممكن است وجه آن را با بيانى كه به زودى در تفسير آيه:(وَ لْيَخْشَ الَّذِينَ لَوْ تَرَكُوا مِنْ خَلْفِهِمْ ذُرِّيَّةً ضِعافاً خافُوا عَلَيْهِمْ ...)[5] مى‌آيد، به ذهن نزديك ساخت. و ممكن است مراد از جمله:

فانه ابقى لكم اين باشد كه صله رحم زندگى را از حيث آثارش طولانى مى‌كند، چون باعث وحدت جارى بين اقارب مى‌شود و وقتى وحدت خويشاوندى محكم‌تر شد، انسان در از بين بردن عوامل ناسازگار زندگى بهتر مقاومت مى‌كند و بهتر از بلاها و مصائب و دشمنان جلوگيرى به عمل مى‌آورد.

و در تفسير عياشى از اصبغ بن نباته روايت شده كه گفت: من از امير المؤمنين ع شنيدم كه مى‌فرمود: بسيار مى‌شود كه بعضى از شما در باره كسى و يا چيزى بايد

[1] مجمع البيان ج 3 ص 3.

[2] اصول كافى ج 2 ص 150 ح 1.

[3] تفسير عياشى ج 1 ص 217 ح 10.

[4] الدر المنثور ج 2 ص 117.

[5] سوره نسا، آيه 9 .