نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 228
نقاط گود زمين درياها پديد آمده، و سپس تركيبات
آبى و زمينى پديدار گشته، و پس از آن گياهان آبى و بعد از تكامل يافتن گياهان و مشتمل
شدنش بر جرثومههاى حيات، ماهى و ساير حيوانات آبى پديد آمده، و آن گاه ماهى بال
دار پيدا شده كه هم در آب زندگى مىكرده و هم در خشكى، و آن گاه حيوانات صحرايى و
در آخر انسان موجود گشته، و همه اين تحولات از راه تكامل صورت گرفته، تكاملى كه بر
تركيبات موجود زمين در مرتبه سابق عارض، گشته، به اين معنا كه تركيب موجود در
زمين، با تكامل از صورتى به صورت ديگر در آمده، نخست گياه پيدا شده، و بعد حيوان
آبى و آن گاه حيوان ذو حياتين، و سپس حيوان صحرايى و در آخر انسان.
دليل همه
اينها كمال منظمى است كه در نهاد و ساختمان موجودات مشاهده مىشود، و پيداست كه
موجودات طورى منظم شدهاند كه از نقص رو به كمال بروند، تجربههاى پى در پى در
موارد جزئى از تطور و تحول نيز دليل ديگر بر اين معنا است.
در اينجا
ممكن است سؤال شود كه منظور از اين فرضيه (فرضيه تطور) چه بوده؟ و با آن، چه چيز
را خواستهاند اثبات كنند؟ جواب اين است كه مىخواستهاند خواص و آثارى را كه قبلا
در نوع انسانى نبوده و بعدا پيدا شده توجيه كنند، اما دليل بخصوصى كه فقط اين
فرضيه را اثبات كند و ساير فرضيهها و محتملات مساله را نفى نمايد نياوردهاند، با
اينكه فرض تباين اين نوع با ساير انواع فرضى است ممكن، و هيچ اشكالى متوجه آن
نيست، آرى ما مىتوانيم نوع بشرى را پديدهاى مستقل و غير مربوط به ساير انواع
موجودات فرض كنيم، و تحول و تطور را در حالات او بدانيم نه در
ذات او، و اين فرضيه علاوه بر اينكه ممكن است مطابق تجربيات نيز باشد، چون
ما تجربه كردهايم كه تا كنون هيچ فردى از افراد اين انواع به فردى از افراد نوع
ديگر متحول نشده، مثلا هيچ ميمون نديدهايم كه انسان شده باشد، بلكه تنها تحولى كه
مشاهده شده در خواص و لوازم و عوارض آنها است.
و بحث مفصل
اين مساله جاى ديگرى لازم دارد و منظور ما از اين مقدار كه گفتيم اين بود كه اشاره
كنيم به اينكه فرضيه تحول انواع تنها و تنها فرضيهاى است كه مسائل گوناگونى را با
آن توجيه كنند و هيچ دليل قاطع بر آن ندارند، پس حقيقتى كه قرآن كريم بدان اشاره
مىكند كه انسان نوعى جداى از ساير انواع است، هيچ معارضى ندارد و هيچ دليل علمى
بر خلاف آن نيست.
گفتارى در
كيفيت تناسل طبقه دوم از انسان [ (فرزندان بلا فصل آدم- ع-)]
تناسل طبقه
اول انسان، يعنى آدم و همسرش از راه ازدواج بوده است كه نتيجهاش متولد
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 228