[1].

(فاطِرُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ، جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً، وَ مِنَ الْأَنْعامِ أَزْواجاً يَذْرَؤُكُمْ فِيهِ)[2] و نظير اين آيات آيه زير است:(وَ مِنْ كُلِّ شَيْ‌ءٍ خَلَقْنا زَوْجَيْنِ)[3].

پس اينكه در بعضى از تفسيرها آمده كه مراد از آيه مورد بحث اين است كه همسر آدم از بدن خود درست شده صحيح نيست، هر چند كه در روايات آمده كه از دنده آدم خلق شده، ليكن از خود آيه استفاده نمى‌شود، و در آيه، چيزى كه بر آن دلالت كند وجود ندارد.

(وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالًا كَثِيراً وَ نِساءً) كلمه: بث به معناى جدا سازى بوسيله پاشيدن و امثال آن است، و در جاى ديگر قرآن آمده:(فَكانَتْ هَباءً مُنْبَثًّا)[4] يعنى كوه‌ها به صورت ذراتى متفرق در مى‌آيند، و از همين باب است كه شكوه از اندوه را هم بث مى‌گويند، چون شكوه در حقيقت اندوه تراكم يافته در دل را مى‌پراكند، و به همين جهت است كه گاهى كلمه بث را در خود اندوه استعمال مى‌كنند كه در اين صورت مصدر را در اسم مفعول استعمال كرده‌اند، چون اندوه مبثوثى است كه انسان آن را بالطبع بث داده و منتشر مى‌كند، در آيه شريفه:(قالَ إِنَّما أَشْكُوا بَثِّي وَ حُزْنِي إِلَى اللَّهِ)[5] در همين معنا استعمال شده، معنايش اين است كه: من غم و اندوهم را تنها براى خدا مى‌پراكنم .

و از آيه شريفه بر مى‌آيد كه نسل موجود از انسان، تنها منتهى به آدم و همسرش مى‌شود و جز اين دو نفر، هيچ كس ديگرى در انتشار اين نسل دخالت نداشته است، (نه حورى بهشتى، و نه فردى از افراد جن و نه غير آن دو)، و گرنه مى‌فرمود: و بث منهما و من غيرهما . با پذيرفتن اين معنا دو مطلب به عنوان نتيجه بر آن متفرع مى‌شود.

[1- كل بشر از آدم و حوا نشات گرفته‌اند 2- ازدواج فرزندان بلا فصل آدم بين برادران و خواهران بوده‌]

اول اينكه: منظور از جمله:(رِجالًا كَثِيراً وَ نِساءً) كل بشر است، و افرادى است كه يا بدون واسطه (چون هابيل و قابيل و غيره) و يا با واسطه (چون ديگر افراد بشر تا هنگام بپا شدن‌

[1] و خداى تعالى برايتان از خودتان همسرانى خلق كرد، و از آن همسران برايتان فرزندان و نواده‌ها پديد آورد. سوره نحل آيه: 72 .

[2] پديدآورنده آسمانها و زمين براى شما از خود شما همسرانى خلق كرد و همچنين براى چهار پايان همسرانى آفريد، در خلقت همسران است كه عدد شما بسيار مى‌شود. سوره شورا آيه: 11

[3] و از هر چيزى زوجين خلق كرديم. سوره ذاريات آيه: 49

[4] سوره واقعه آيه: 6 .

[5] سوره يوسف آيه: 86