نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 3 صفحه : 397
(ها أَنْتُمْ هؤُلاءِ حاجَجْتُمْ فِيما
لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ، فَلِمَ تُحَاجُّونَ فِيما لَيْسَ لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ
...) اين آيه علمى را از محاجه كنندگان نفى، و علمى را براى آنان
اثبات مىكند و آنچه را از آنان نفى مىكند براى خدا اثبات مىنمايد، و لذا مفسرين
گفتهاند: معناى آيه اين است كه شما يهود و نصارا در باره ابراهيم بگو مگو
مىكنيد، در حالى كه علمى به وجود او و به نبوت او داريد و احتجاجتان در حدود
آگهىهايتان عيبى ندارد، ولى چرا در آنچه علم نداريد بگو مگو مىكنيد؟ و آن اين
است كه آيا ابراهيم يهودى بود يا نصرانى؟ اين را خدا مىداند و شما نمىدانيد و
بگومگويتان در اين باره بيجا است، و يا مراد اين است كه شما مقدارى علم و آگهى از
عيسى داريد و حق داريد در اين حدود بحث كنيد، اما نسبت به مسائل ديگر از قبيل
اينكه ابراهيم يهودى بود يا نصرانى، به خاطر اينكه اطلاعى نداريد بحث كردنتان بيجا
است، اين آن مطلبى است كه مفسرين در معناى آيه ذكر كردهاند.
و خواننده
محترم توجه دارد كه هيچيك از اين دو معنا با ظاهر سياق نمىسازد، اما وجه
ناسازگارى معناى اول اين است كه يهود و نصارا در وجود ابراهيم و نبوتش بگومگويى
نداشتند و اما معناى دوم وجهش اين است كه محاجهاى كه در بين آنان در باره عيسى ع
واقع شده، محاجه باطلى بوده و در باره آن جناب رأيى به خطا داده، ادعايى دروغين
داشتند، با اين حال چگونه ممكن است محاجه در آن محاجه در امرى شمرده شود كه در
باره آن علم و آگاهى داشتهاند؟.
و كلام خداى
تعالى به هر حال براى يهود و نصارا دو محاجه اثبات نموده، از دو قسم بگو مگو خبر
مىدهد: يكى دو مسالهاى كه در باره آن علم داشتهاند و يكى در مسالهاى كه در آن
سر بى صاحب تراشيدهاند، بايد دانست آن محاجهاى كه در مورد آن علم داشتهاند
چيست؟
علاوه بر
اينكه از ظاهر آيه برمىآيد كه هر دو محاجه بين خود اهل كتاب بوده، نه بين آنان و
مسلمين، چون اگر بين آنان و مسلمين واقع شده باشد لازمهاش اين است كه مسلمين در
آن مسالهاى هم كه اهل كتاب داراى علم و سند بودهاند محاجه كرده باشند، و چنين
محاجهاى باطل و بطلانش براى هر كس روشن است.
آنچه در
معناى آيه مىتوان گفت- و خدا داناتر است- اين است كه همانطور كه گفتيم احتجاج در
بين خود اهل كتاب آنهم در مسالهاى واقع شده كه بين آنان مورد اختلاف بوده، البته
مسائل دينى مورد اختلاف يهود و نصارا بسيار است، ليكن آنچه عمده و از مسائل اصول
دينى اين دو طايفه است، مساله نبوت عيسى ع است كه نصارا در باره آن جناب
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 3 صفحه : 397