بحث روايتى [چند روايت مربوط به نزول سوره نصر]

در مجمع البيان از مقاتل روايت كرده كه گفت: وقتى اين سوره نازل شد، رسول خدا 6 آن را بر اصحابش قرائت كرد، اصحاب همه خوشحال گشته به يكديگر مژده مى‌دادند، ولى وقتى عباس آن را شنيد گريه كرد، رسول خدا 6 پرسيد: چرا مى‌گريى عمو؟ عرضه داشت: من خيال مى‌كنم اين سوره خبر مرگ تو را به تو مى‌دهد، يا رسول اللَّه. حضرت فرمود: بله اين سوره همان را مى‌گويد كه تو فهميدى، و رسول خدا 6 بعد از نزول اين سوره بيش از دو سال زندگى نكرد، و از آن به بعد هم ديگر كسى او را خندان و خوشحال نديد[1].

مؤلف: اين معنا در تعدادى از روايات با عباراتى مختلف آمده.

و بعضى‌[2] در وجه دلالت سوره بر خبر مرگ آن جناب چنين گفته‌اند كه: اين سوره دلالت دارد بر اينكه رسول خدا 6 از انجام رسالات خود فارغ شده، آنچه بنا بود انجام دهد انجام داده، و دوران تلاش و مجاهدتش به سر رسيده، و معلوم است كه طبق مثل معروف عند الكمال يرقب الزوال ، هر چيزى كه به حد كمالش رسيد بايد منتظر زوالش بود.

و در همان كتاب از ام سلمه روايت كرده كه گفت: رسول خدا 6 در اواخر عمرش نمى‌ايستاد و نمى‌نشست و نمى‌آمد و نمى‌رفت، مگر اينكه مى‌گفت:

سبحان اللَّه و بحمده و استغفر اللَّه و اتوب اليه ما علت اين معنا را پرسيديم، فرمود: من بدين عمل مامور شده‌ام، آن گاه اين سوره را مى‌خواند:(إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ)[3].

مؤلف: و در اين معنا روايات يكى دو تا نيست، البته در بين آنها در اينكه رسول خدا 6 چه ذكرى مى‌گفته اختلاف هست.

و در عيون به سند خود از حسين بن خالد از حضرت رضا (ع) روايت آورده كه گفت: من از پدرم شنيدم كه از پدرش (ع) حديث كرد كه: اولين سوره‌اى كه از قرآن نازل شد سوره‌(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ) بود، و آخرين سوره‌اى كه‌

[1] ( 1 و 2) مجمع البيان، ج 10، ص 554.

[2] ( 1 و 2) مجمع البيان، ج 10، ص 554.

[3] مجمع البيان، ج 10، ص 426.