قريب به اين معنا گفتار بعضى‌[1] از مفسرين است كه گفته‌اند: مراد از ضلالت، از دست دادن علم است، هم چنان كه در آيه‌(أَنْ تَضِلَّ إِحْداهُما فَتُذَكِّرَ إِحْداهُمَا الْأُخْرى‌)[2]، ضلالت به اين معنا آمده، و مؤيدش آيه زير است كه مى‌فرمايد:(وَ إِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلِينَ)[3].

بعضى‌[4] ديگر گفته‌اند: معنايش اين است كه خدا تو را در بين مردم گمشده يافت، مردم تو را نمى‌شناختند، و قدرت را نمى‌دانستند، و او مردم را به سوى تو و اينكه چه كسى هستى دلالت و هدايت كرد.

بعضى‌[5] ديگر گفته‌اند: اين آيه به گم شدن رسول خدا 6 در راه هوازن و مكه اشاره دارد، آن زمان كه رسول خدا 6 در دامن حليمه سعديه دختر ابى ذؤيب بود، و حليمه به طورى كه در روايت آمده مى‌خواست وى را به جدش عبد المطلب برساند، در بين راه متوجه شد كه محمد 6 نيست.

بعضى‌[6] ديگر گفته‌اند: اشاره است به آن واقعه‌اى كه در كودكى آن جناب رخ داد، و در دره‌هاى مكه گم شد.

و بعضى‌[7] آيه را اشاره به داستان گم شدنش در راه شام دانسته‌اند كه با عمويش ابو طالب در كاروان ميسره غلام خديجه به شام مى‌رفت، و در بين راه ناپديد شد.

و بعضى‌[8] ديگر وجوه ديگرى ذكر كرده‌اند كه ضعفش براى هر خواننده‌اى روشن است.

(وَ وَجَدَكَ عائِلًا فَأَغْنى‌) كلمه عائل به معناى تهى دستى است كه از مال دنيا چيزى ندارد، و رسول خدا 6 همين طور بود، و خداى تعالى او را بعد از ازدواج با خديجه دختر خويلد 3 بى نياز كرد، و خديجه تمامى اموالش را با همه كثرتى كه داشت به آن جناب بخشيد.

[1] مجمع البيان، ج 10، ص 505.

[2]( شاهد را دو نفر بگيريد) كه اگر يكى فراموش كرد ديگرى بيادش بيندازد. سوره بقره، آيه 282.

[3] تو قبل از اين از سرگذشت يوسف از بى خبران بودى. سوره يوسف، آيه 3.

[4] ( 4 و 5 و 6 و 7) مجمع البيان، ج 10، ص 505 و 506.

[5] ( 4 و 5 و 6 و 7) مجمع البيان، ج 10، ص 505 و 506.

[6] ( 4 و 5 و 6 و 7) مجمع البيان، ج 10، ص 505 و 506.

[7] ( 4 و 5 و 6 و 7) مجمع البيان، ج 10، ص 505 و 506.

[8] تفسير قرطبى، ج 20، ص 96 و 97.