خلقت را عبادت خود معرفى نموده، و به حكم آيه زير آن را راه مستقيم بين خود و خلقش دانسته، و فرموده:(إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ)[1]، و نيز فرموده‌(وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ صِراطِ اللَّهِ)[2].

و بر خود واجب كرده كه راه خود را براى آنان بيان نموده، سپس ايشان را به آن راه هدايت كند، البته هدايت به معناى نشان دادن راه، حال چه اينكه بپذيرند و آن راه را پيش بگيرند، و چه نپذيرند، و راه ديگر بروند، هم چنان كه فرمود:(وَ عَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَ مِنْها جائِرٌ)[3]، و نيز فرموده:(وَ اللَّهُ يَقُولُ الْحَقَّ وَ هُوَ يَهْدِي السَّبِيلَ)[4]، و باز فرموده:(إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً)[5].

خواهى گفت از اين آيات بر مى‌آيد كه هدايت تنها كار خداست، و بنا بر اين پس انبيا چكاره‌اند؟ در پاسخ مى‌گوييم منافات ندارد كه انبيا هم قيام به اين امر بكنند براى اينكه اگر هدايت كنند به اذن او مى‌كنند، و خود مستقل در اين كار نيستند، (هم چنان كه در هيچ كارى نيستند) و خود خداى تعالى در عين اينكه فرموده:(إِنَّكَ لا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ وَ لكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ)[6] فرموده:(وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ)[7] و نيز فرموده:(قُلْ هذِهِ سَبِيلِي أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى‌ بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِي)[8].

[1] محققا اللَّه پروردگار من و پروردگار شما است، پس تنها او را بپرستيد، كه راه مستقيم همين است. سوره آل عمران، آيه 51.

[2] و محققا تو ايشان را به سوى صراط مستقيم يعنى صراط اللَّه هدايت مى‌كنى. سوره شورى، آيه 53.

[3] هدايت به سوى راه ميانه به عهده خداست چون همه راهها ميانه نيست بعضى انحرافى است.

سوره نحل، آيه 9.

[4] خدا حق را مى‌گويد و خود او به سوى راه هدايت مى‌كند. سوره احزاب، آيه 4.

[5] ما او را به سوى راه هدايت كرديم، حال يا شكر اين نعمت را بجا مى‌آورد، و يا كفران مى‌كند.

سوره انسان، آيه 3.

[6]( اى رسول ما!) چنين نيست كه هر كس را تو بخواهى بتوانى هدايت كنى ليكن خدا هر كه را بخواهد، هدايت مى‌كند. سوره قصص، آيه 56.

[7] و همانا تو خلق را به راه راست هدايت مى‌كنى. سوره شورى، آيه 52.

[8] بگو اين است راه من كه خلق را با بصيرت به سوى خدا بخوانم، هم خودم و هم پيروانم. سوره يوسف، آيه 108.