نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 20 صفحه : 351
و در حقيقت
مسئول قتل اين دختر پدر او است تا انتقام وى را از او بگيرند، ليكن در آيه، مسئول
را خود آن دختر دانسته و مىفرمايد از خود او مىپرسند به چه جرمى كشته شد؟
اين
هم نوعى تعريض و توبيخى است از قاتل آن دختر و هم زمينه چينى است براى اينكه آن
دختر جرأت كند و از خداى تعالى بخواهد كه انتقام خون او را بگيرد، و آن گاه خداى
تعالى از قاتل او سبب قتل او را بپرسد، و سپس انتقامش را بگيرد، در نتيجه مىتوان
گفت اسلوب كلام در اين آيه نظير اسلوب در آيه زير است، كه مىفرمايد:(وَ إِذْ قالَ اللَّهُ يا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ
اتَّخِذُونِي وَ أُمِّي إِلهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ)[1].
و
بعضى[2] گفتهاند
اگر نسبت مسئوليت را به خود موءودة داده از باب مجاز عقلى است، و مراد اين است كه:
از وضع او پرسش مىشود، نظير مجازى كه در آيه (إِنَّ
الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلًا)[3]
بكار رفته.
(وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ) يعنى روزى كه نامههاى اعمال براى
حساب باز مىشود.
(وَ إِذَا السَّماءُ كُشِطَتْ) در مجمع البيان گفته: كلمه
كشط به معناى قلع و كندن چيزى است كه سخت به چيز ديگر چسبيده، و قهرا كندنش
نيز به شدت انجام مىشود[4]. و كشط
آسمان قهرا با آيه(وَ السَّماواتُ مَطْوِيَّاتٌ
بِيَمِينِهِ)[5]، و
آيه(وَ يَوْمَ تَشَقَّقُ السَّماءُ بِالْغَمامِ وَ نُزِّلَ
الْمَلائِكَةُ تَنْزِيلًا)[6] و
ساير آيات مربوطه به اين معنا منطبق مىشود.
(وَ إِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ) مصدر تسعير كه
فعل سعرت مشتق از آن است به معناى شعلهور ساختن آتش
[1] و آن زمان را كه خداى تعالى فرمود: اى عيسى بن مريم آيا تو
به مردم گفتهاى كه من و مادرم را دو معبود براى خود بگيريد؟ سوره مائده، آيه 116.