منظور از أقوم قيلا اين است كه برخاستن آدمى از بستر براى رضاى خدا (و نه براى هيچ كس ديگر) قيامى است استوار[1].

مؤلف: اين روايت به دو سند ديگر در تهذيب و علل از هشام از آن جناب نقل شده‌[2].

و در مجمع البيان در ذيل آيه‌(إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ) آمده كه از امام باقر و امام صادق (ع) روايت شده كه فرمودند: منظور به نماز ايستادن در آخر شب است‌[3] و در الدر المنثور است كه ابن منذر از حسين بن على (ع) روايت كرده كه آن جناب را ديدند، بين مغرب و عشا نماز مى‌خواند، سببش را پرسيدند، فرمود: اين از همان ناشئه است‌[4].

[مراد از تبتل به سوى خدا ((وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا))]

و در مجمع البيان در ذيل آيه‌(وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا) مى‌گويد محمد بن مسلم و زراره و حمران از امام باقر و امام صادق (ع) روايت كرده‌اند كه فرمودند: منظور از اين‌(تَبَتَّلْ)، بلند كردن دستها در نماز است. و در روايت ابى بصير آمده كه فرمود: تبتل اين است كه در نماز دست به سوى خدا بردارى و تضرع كنى‌[5].

مؤلف: اين روايت با قنوت نماز منطبق است. و در روايتى‌[6] ديگر آمده كه تبتل به معناى بلند كردن دستها و حركت دادن انگشتان سبابه است. و در روايتى‌[7] ديگر آمده كه اشاره كردن با انگشتان است. و در روايتى‌[8] ديگر آمده كه دعا كردن با يك انگشت و اشاره كردن با آن است.

باز در مجمع البيان است كه از عبد اللَّه بن عمر نقل شده كه وقتى رسول خدا 6 شنيد كسى مى‌خواند:(وَ طَعاماً ذا غُصَّةٍ)، از شنيدن آن غش كرد[9].

و در تفسير قمى در ذيل آيه‌(وَ كانَتِ الْجِبالُ كَثِيباً مَهِيلًا) آمده: يعنى مانند تل ريگ كه از بالا فرو بريزد[10].

[1] تهذيب، ج 2، ص 336.

[2] علل الشرائع، ج 2، ص 363.

[3] مجمع البيان، ج 10، ص 378.

[4] الدر المنثور، ج 6، ص 278.

[5] مجمع البيان، ج 10، ص 379.

[6] ( 6 و 7 و 8) تفسير نور الثقلين، ج 5، ص 449.

[7] ( 6 و 7 و 8) تفسير نور الثقلين، ج 5، ص 449.

[8] ( 6 و 7 و 8) تفسير نور الثقلين، ج 5، ص 449.

[9] مجمع البيان، ج 10، ص 380.

[10] تفسير قمى، ج 2، ص 392.