است پس ربا هر چند كه نامش ربا (زيادى) است ليكن از بين رفتنى است و صدقه هر چند كه نامش را زيادى نگذاشته باشند، زياد شدنى است و لذا وصف ربا را از ربا مى‌گيرد و به صدقه مى‌دهد و ربا را به وضعى كه ضد اسم او است توصيف مى‌كند و مى‌فرمايد:(يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ).

[بيان ضعف چند قول كه در تفسير جمله:(يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ) گفته شده است‌]

با بيانى كه گذشت ضعف گفتارى كه ذيلا از بعضى از مفسرين نقل مى‌كنيم روشن مى‌شود كه گفته است محق ربا به معناى اين نيست كه خدا مال ربوى را از بين مى‌برد و تنها خسران و حسرت براى رباخوار مى‌ماند چون ما به چشم خود مى‌بينيم رباخواران روز به روز پولدارتر مى‌شوند بلكه مراد اين است كه رباخوار از جهت غايات و نتايجى كه از گرفتن ربا در نظر دارد به نتيجه نمى‌رسد، چون منظور رباخوار از عمل خود اين است كه به زندگى خوشى برسد و لذت زندگى گوارايى را بچشد، ليكن حرصى كه در رباخوارى است نمى‌گذارد او از زندگى لذت ببرد و او را حريص به جمع مال مى‌كند و مال به آسانى جمع نمى‌شود بلكه بايد با كسانى كه رقيب او هستند و يا قصد خوردن سرمايه او را دارند دائما مبارزه كند، از طرفى ديگر مردمى كه او خونشان را به شيشه گرفته و به روز سياهشان نشانده است، در مقام دشمنى با او بر مى‌آيند و خواب راحت را از او سلب مى‌كنند.

و نيز فساد گفتار مفسر ديگر روشن مى‌شود كه گفته است مراد از محق ربا، محق آخرتى است، مى‌خواهد بفرمايد رباخوار در آخرت ثوابى ندارد، چون در دنيا با رباخواريش آن ثواب‌ها را از دست داد و يا به خاطر اينكه ربا باعث شده همه عباداتش باطل گردد وجه ضعيف بودن اين تفسير اين است كه هر چند شكى نيست كه بى اجر بودن در آخرت هم نوعى محق است ليكن در آيه شريفه دليلى نيست بر اينكه مراد از محق، تنها محق ثواب آخرت باشد.

و نيز ضعف گفتار آن مفسر ديگر كه از معتزله است و با آيه استدلال كرده بر اينكه:

مرتكب هر گناه كبيره در آتش دوزخ مخلد است چون فرموده: و من عاد ... و ما در سابق بيانى داشتيم كه هم اين گفتار و استدلال را توضيح مى‌دهد و هم پاسخش را مى‌گويد.

(وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ) در اين جمله نابودى ربا را به وجهى كلى تعليل مى‌كند و معنايش اين است كه اگر گفتيم خدا ربا را محق و نابود مى‌كند، براى اين است كه رباخوار كفر شديدى دارد، چون بسيارى از نعمت‌هاى خدا را كفران مى‌كند و آن نعمت‌ها را مى‌پوشاند و در راههاى فطرى حيات بشرى كه همان معاملات معمولى است صرف نمى‌نمايد و علاوه بر اين به بسيارى از احكام خدا كه در باره عبادات و معاملات تشريع كرده كفر مى‌ورزد زيرا با مال ربوى غذا