[جمله: (فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ ...) در باره همه اعمال زشت قبل از ايمان و توبه است و شامل همه مسلمين در تمام اعصار مى‌باشد]

(فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ‌) ... اين جمله كه حرف فاء در اولش آمده تفريع و نتيجه‌گيرى از جمله: (أَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ‌) ... است و مفهوم آن مقيد و مخصوص به ربا و رباخواران نيست بلكه حكمى است كلى كه در موردى جزئى به كار رفته تا دلالت كند بر اينكه آن مورد جزئى يكى از مصاديق و نمونه‌هاى حكم كلى است و حكم نامبرده شامل آن مورد نيز مى‌شود و معنايش اين است كه آنچه ما در باره ربا گفتيم، موعظه‌اى بود كه از ناحيه پروردگارتان آمده و بطور كلى هر كس از ناحيه پروردگارش موعظتى برايش بيايد چنين و چنان مى‌شود شما هم اگر دست از رباخوارى برداريد، گناه آنچه تا كنون كرده‌ايد بخشوده مى‌شود و امر شما با خدا است.

از اينجا روشن مى‌شود كه مراد از آمدن موعظه خبردار شدن از حكمى است كه خداى تعالى تشريع كرده و منظور از انتهاء در آيه، توبه و ترك عملى است كه از آن نهى شده تا بنده از آن كار، دست بردارد و منظور از اينكه فرمود:(فَلَهُ ما سَلَفَ). اين است كه حكم حرمت، شامل رباخواريهاى قبل از آمدن قانون حرمت ربا، نيست و منظور از اينكه فرمود:

(وَ أَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ) اين است كه افرادى كه قبل از نزول آيه، مبتلا به رباخوارى بوده‌اند، آن عذاب ابدى كه از ذيل آيه، يعنى جمله (وَ مَنْ عادَ فَأُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ) ... بدست مى‌آيد، برايشان نيست.

بلكه از آنچه كه تا كنون از راه ربا به دست آورده‌اند، مى‌توانند بهره‌مند گردند.

و امرشان به دست خدا است، چه بسا ممكن است خدا رهايشان سازد و در بعضى احكام آزادشان بگذارد و چه بسا تكليفى برايشان مقرر بدارد كه با عمل به آن تكليف، خطاى قبلى خود را جبران نمايند.

بايد دانست كه امر اين آيه بس عجيب است براى اينكه گفتيم جمله (فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ) ... و تسهيل و تشديدى كه دارد حكمى كلى را بيان مى‌كند و اختصاص به مورد ربا ندارد، شامل تمامى گناهان كبيره مى‌شود و در باره همه آنها مى‌فرمايد: كسى كه قبل از مسلمان شدن گناه كبيره‌اى كرده باشد در اسلام مؤاخذه نمى‌شود ليكن متاسفانه مفسرين آن را مخصوص به ربا دانسته و آن گاه پيرامون آن بحث كرده‌اند كه رباهاى قبل از اسلام چنين و چنان است و امرش واگذار به خدا است و كسى كه در اسلام، ربا بخورد چنين و چنان مى‌شود با اينكه عموميت آيه بسيار روشن است.

بعد از آنكه به اين نكته توجه كردى كاملا برايت روشن مى‌شود كه جمله‌(فَلَهُ ما سَلَفَ وَ أَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ) بيش از يك معناى مبهم افاده نمى‌كند چيزى كه هست اين معناى مبهم‌