نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 2 صفحه : 618
عملى كه براى خدا انجام شود و خدا از آن راضى
باشد، همان عمل سبيل اللَّه است، و هر نفقهاى كه در راه خدا داده شود صدقه است.
و در تفسير
قمى در ذيل آيه: (الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِي سَبِيلِ
اللَّهِ) ... از امام صادق ع روايت آورده كه فرمود: رسول خدا ص فرموده:
هر كس به مؤمنى احسانى كند، و پس از آن او را با سخن ناهنجار خود برنجاند، و يا بر
او منت گذارد، صدقه خود را باطل كرده- تا آنجا كه امام صادق ع فرمود: كلمه
صفوان به معناى سنگ بسيار بزرگى است كه در وسط بيابان قرار گرفته باشد.[1] و در معناى جمله-(كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ) ...، فرمود: وابل به معناى
باران، و طل به معناى شبنمى است كه شبها بر درختان و گياهان
مىنشيند، و در معناى جمله: (إِعْصارٌ فِيهِ نارٌ) ...
فرمود: كلمه اعصار به معناى بادها است.
و در الدر
المنثور است كه ابن جرير در تفسير آيه:(يا أَيُّهَا الَّذِينَ
آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ) از على بن ابى طالب
روايت كرده كه فرمود: يعنى از طلا و نقره و در معناى جمله:(وَ مِمَّا
أَخْرَجْنا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ) فرمود: يعنى از گندم و خرما و هر چيزى
كه زكات در آن واجب است.[2] و نيز در
آن كتاب (الدر المنثور) است كه ابن ابى شيبه، و عبد بن حميد، و ترمذى (وى حديث را
صحيح دانسته)، و ابن ماجه، و ابن جرير، و ابن منذر، و ابن ابى حاتم، و ابن مردويه،
و حاكم كه (وى نيز حديث را صحيح دانسته)، و بيهقى (در كتاب سنن)، از براء بن عازب
روايت كرده كه در تفسير آيه:(وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ
مِنْهُ تُنْفِقُونَ) گفته است: اين آيه در باره ما گروه انصار
نازل شد، ما مردمى بوديم كه خرما مىكاشتيم و هر يك از ما، از نخلستان خود بقدرى
كه بار آورده بود (كم يا زياد) خرما به مسجد مىآورديم، بعضى يك خوشه و بعضى دو
خوشه، و آن را در مسجد آويزان مىكرديم و اهل صفه كه مردمى غريب و بى درآمد بودند،
وقتى گرسنه مىشدند مىآمدند و با عصاى خود به آن خوشهها مىزدند، خرماى رسيده و
نارسى كه مىافتاد مىخوردند، بعضى از مردم كه به كار خير رغبتى نداشتند خوشههاى
پست و كرم خورده و يا شكسته را مىآوردند، و آويزان مىكردند.
خداى تعالى
در اين باره اين آيه را نازل كرد: (يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ)- يعنى اى كسانى كه ايمان آوردهايد از
طيبات آنچه كسب كردهايد انفاق كنيد، و