(قُلِ اللَّهُ يَهْدِي لِلْحَقِ‌)[1]- بگو تنها خدا است كه به سوى حق هدايت مى‌كند .

(إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ‌)[2]- شيطان دشمنى است گمراه‌گر آشكار .

همه اين آيات در مكه نازل شده، و خلاصه گفتار اينكه خداى تعالى در آيه مورد بحث تذكر مى‌دهد: اين خاطره كه از ناحيه خوف به ذهن شما خطور مى‌كند ضلالتى است از فكر، براى اينكه مغفرت پروردگار و آن زيادت كه خدا در آيات قبلى ذكر كرد هر دو پاداش بذل از اموال طيب است، و مال خبيث چنين پاداشى ندارد.

بنا بر اين جمله: (وَ اللَّهُ يَعِدُكُمْ‌) ... نظير جمله: (الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ‌) ... از قبيل وضع سبب در جاى مسبب است، و در اين دو جمله ميان وعده خداى واسع و عليم (سبحانه)، و وعده شيطان مقابله افتاده، تا انفاق‌گران در امر دو وعده نظر كنند، و از آن دو آنچه را صالح‌تر و نافع‌تر تشخيص دادند برگزينند.

پس حاصل حجتى كه در آيه شريفه اقامه شده اين شد: كه اختيار خبيث بر طيب به خاطر ترس از فقر و بى خبرى از منافع اين انفاق است، اما ترس از فقر، القايى شيطانى است، او اين ترس را به دل‌ها مى‌اندازد، و هيچ منظورى به جز گمراهى و به فحشا كشاندن شما ندارد، پس نبايد از او پيروى كنيد.

و اما منافع اين انفاق كه در آيات قبل گفتيم زيادت مال و آمرزش گناهان است، يك نتيجه‌گيرى موهوم نيست بلكه نتيجه‌اى است كه ترتب آن بر انفاق را خدا وعده داده و وعده او حق است و او واسع است، يعنى در امكان او هست كه آنچه وعده داده، عطا كند، و او عليم است، يعنى هيچ چيزى و هيچ حالى از هيچ چيزى بر او پوشيده نيست، پس هر وعده‌اى كه مى‌دهد از روى علم است.

[معناى حكمت ]

(يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشاءُ) كلمه ايتاء كه مصدر يؤتى است به معناى عطا كردن است، و كلمه حكمت به كسره حاء بر وزن فعلة است، كه وزنى است مخصوص افاده نوع، يعنى دلالت بر نوع معنايى مى‌كند كه در اين قالب در آمده پس حكمت به معناى نوعى احكام و اتقان و يا نوعى از امر محكم و متقن است، آن چنان كه هيچ رخنه و يا سستى در آن نباشد، و اين كلمه بيشتر در معلومات عقلى و حق و صادق استعمال مى‌شود، و معنايش در اين موارد اين است كه بطلان و

[1] سوره يونس آيه 35.

[2] سوره قصص آيه 15