بصير همين طور هستند، چون معناى همه اين الفاظ در بشر مستلزم جسمانيت است، اگر ما مى‌بينيم براى اين است كه دو چشم داريم، و اگر مى‌شنويم براى اين است كه دو گوش داريم و ... و ليكن اين معانى در خدا هست، ولى لوازم امكانى آن در ساحت مقدس او نيست.

اين را هم بايد دانست كه آنجا هم كه لفظ قول در معناى رفع درجات است، و فرموده: درجه بعضى را از درجه بعضى ديگر بالاتر برده از آن جهت كه مشتمل است بر يك امرى حقيقى و واقعيتى غير اعتبارى، همان بگومگو و مطالبى كه در قول خدا داشتيم، در اينجا نيز مى‌آيد، و بيشتر علمايى كه كارشان بحث در اطراف معارف دينى است، خيال كرده‌اند اينگونه بيانات از يك امر اعتبارى و معناى وهمى خبر مى‌دهند، نظير همان امور اعتبارى و وهمى‌اى كه در بين ما اهل اجتماع هست، پيش خود يكى را رئيس و زعيم اعتبار نموده و ديگران را مرءوس او قرار داده و يا يكى را بر ديگران برترى و تقدم و صدارت مى‌دهيم، و از اين قبيل عناوين اعتبارى.

و در نتيجه ادامه اين خيال، كارشان به آنجا كشيده شده است، كه آنچه از حقائق اخروى است را هم با آن عناوين وهمى مرتبط دانسته، و گفته‌اند: بهشت و دوزخ و سؤال و حساب و ساير جزئيات معاد، نيز مترتب بر همين امور اعتبارى است، و به عبارتى ديگر رابطه ميان مقامات معنوى نامبرده و نتايجى كه مترتب بر آن مى‌شود، خود يك رابطه‌اى است اعتبارى و قراردادى.

و چون به اينجا رسيدند، به حكم اضطرار مجبور شدند بگويند: جاعل و برقرار كننده اين روابط، خداى تعالى است، و خدا خود محكوم به اين آراى اعتبارى است كه از يك شعور و همى ناشى مى‌شود، عينا مانند انسان در عالم ماده كه عالم حركت و استكمال است، و به همين جهت مى‌بينيد كه حاضر نيستند انبيا و اوليا را داراى كمالاتى حقيقى و معنوى بدانند، و به زحمت، همه عباراتى را كه در كتاب و سنت ظهور در اين كلمات حقيقى دارد به نحوى از اعتبارات تاويل مى‌كنند.

[دادن بينات و تاييد به روح القدس در باره حضرت عيسى (ع) به نحوى خاص است‌]

(وَ آتَيْنا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ) در اين جمله به اصل سياق كه سياق تكلم بود برگشته، كه بيان آن گذشت.

و اگر در ميان همه انبيا، تنها نام عيسى را ذكر كرده، علتش اين است كه هر چند آنچه از جهات فضيلت در اينجا براى عيسى ع ذكر كرده، يعنى دادن بينات و تاييد به روح القدس، امورى است كه به حكم آيه:(لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ)[1] و آيه:

[1] سوره حديد، آيه 25