كرده‌اند، و بعضى ديگر هم چنان بر نوشيدنش اصرار مى‌ورزيدند، و گويا پيش خود فكر كرده‌اند كه چه مانعى دارد، ما شراب را طورى بنوشيم كه هم از منافعش برخوردار شويم، و هم ضررش بما نرسد، و همين اشتباه باعث و زمينه شد براى اينكه تحريم قطعى آن نازل شود، و بفرمايد: (إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ‌)- تا آنجا كه مى‌فرمايد-(فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ‌) [1] و وجه فساد اين تفسير آن است كه اولا مفسر نامبرده كلمه (اثم) را به معناى مطلق ضرر گرفته، در حالى كه اثم به معناى ضرر نيست، و صرف اينكه در آيه شريفه در مقابل نفع قرار گرفته، دليل نمى‌شود بر اينكه به معناى ضرر باشد، كه مقابل نفع است، و اگر به اين معنا باشد مفسر نامبرده آيه‌(وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرى‌ إِثْماً عَظِيماً)[2] و آيه:(فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ)[3] و آيه:(أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِي وَ إِثْمِكَ)[4] و آيه:(لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ)[5] و آيه:(وَ مَنْ يَكْسِبْ إِثْماً فَإِنَّما يَكْسِبُهُ عَلى‌ نَفْسِهِ)[6] و آياتى ديگر را چگونه معنا مى‌كند، و چگونه كلمه اثم را در آنها به معناى ضرر مى‌گيرد؟.

و ثانيا در آيه شريفه حكم شراب را به ضرر تعليل نكرده، و بر فرض كه تسليم شويم اينطور تعليل كرده: كه ضرر شراب و قمار از نفعش بيشتر است، ديگر معنا ندارد عبارت به اين صراحت را به اجتهاد ارجاع دهد، و در حقيقت اين عمل، اجتهاد در مقابل نص است.

و ثالثا گيرم كه آيه شريفه به خودى خود قاصر باشد از اينكه دلالت بر حرمت كند، ليكن در دلالت كردنش بر اثم صراحت دارد، و با در نظر داشتن اينكه در مدينه نازل شده، و آيه سوره اعراف كه اثم را تحريم كرده قبل از آن نازل شده بوده، با اين حال كسى كه آيه سوره اعراف را در مكه شنيده، ديگر چگونه مى‌تواند در آيه مورد بحث كه در مدينه نازل شده اجتهاد كند.

از اينهم كه بگذريم آيه سوره اعراف دلالت بر حرمت مطلق اثم دارد، و آيه مورد بحث شراب و قمار را اثم كبير يعنى فرد اعلاى اثم خوانده ديگر كسى شك نمى‌كند در اينكه اين دو از مصاديق كامل و تام اثم تحريم شده‌اند، چون قرآن كريم قتل، و كتمان شهادت، و افترا، و

[1] سوره مائده آيه 90

[2] سوره نسا آيه 47

[3] سوره بقره آيه 283

[4] سوره مائده آيه 32

[5] سوره نور آيه 11

[6] سوره نسا آيه 110