مريض و مسافر بود، با در نظر گرفتن اينكه در جمله:(فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً) الخ مريض و مسافر غايب به حساب آمده‌اند، جا داشت در جمله بعدى هم غايب به حساب آمده، در باره‌شان بفرمايد: (و ان يصوموا خير لهم) مريض و مسافر اگر روزه بگيرند بر ايشان بهتر است، ولى فرمود:

(اگر روزه بگيريد برايتان بهتر است) پس معلوم مى‌شود در جمله دوم روى سخن با خصوص مسافر و مريض نيست.

اشكال سوم اينكه: جمله اولى به خوبى دلالت دارد بر اينكه مريض و مسافر مختارند در گرفتن و نگرفتن روزه، نه اينكه گرفتن روزه رجحان داشته باشد، بلكه جمله بعديش كه مى‌فرمايد:(فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ) صريح در اين است كه حتما بايد در روزهاى ديگر روزه بگيرند، آن وقت چطور مفسرين نامبرده مى‌توانند بگويند آيه در صدد بيان رجحان روزه بر ترك آن است.

اشكال چهارم اينكه: اگر جمله اولى‌(فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ) الخ در صدد بيان ترخيص روزه براى مسافر و مريض باشد، و بگويد گرفتن و نگرفتن روزه براى معذورين يكسان است، البته جا داشت در جمله بعدى بفرمايد بلكه گرفتن آن بهتر است، تا يك طرف تخيير را ترجيح داده و بيانگر رجحان آن باشد، ولى جمله اولى در مقام بيان روزه رمضان و روزه ايام ديگر سال است، و با چنين زمينه‌اى ديگر ممكن نيست تنها از جمله:(وَ أَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ) و بدون هيچ قرينه‌اى در كلام استفاده كنيم كه مى‌خواهد روزه رمضان را بر روزه غير رمضان ترجيح دهد.

اشكال پنجم اينكه: مقام آيات، مقام بيان حكم نيست، تا ظهور رجحان از جمله (فمن كان) با حكم وجوبى منافات پيدا كند، بلكه مقام، همانطور كه در سابق هم گذشت مقام بيان ملاك تشريع است، و اينكه اگر شارع اسلام حكمى را صادر مى‌كند خالى از فلسفه و حكمت و خير و نيكويى نيست، و عينا نظير آيه:(فَتُوبُوا إِلى‌ بارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ)[1]، و آيه:(فَاسْعَوْا إِلى‌ ذِكْرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَيْعَ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ)[2]، و آيه:

(تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ)[3] است كه در هر سه آيه مى‌فرمايد، حكمى كه شده براى شما خير است و آيات در اين باب بسيار

[1] به سوى آفريننده‌تان بازگشت كنيد و خودتان را( يعنى كسانى را كه گوساله پرستيده‌اند) بكشيد آن براى شما بهتر است. سوره بقره آيه 54

[2] بشتابيد به سوى ذكر خدا و سوداگرى را واگذاريد اين براى شما بهتر است. سوره جمعه آيه 9

[3] ايمان به خداى آوريد و در راه خدا با مال و جان خود جهادى كنيد اين براى شما بهتر است اگر بدانيد. سوره صف آيه 11 .