كلمه تحليل مصدر است. راغب گفته: معناى آيه‌(قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمانِكُمْ) اين است كه خداى تعالى راه چاره شكستن سوگند را كه همان دادن كفاره است براى شما بيان كرده‌[1].

در نتيجه معناى آيه چنين مى‌شود: خداى تعالى براى شما تقدير كرد- گويى شكستن سوگند سود و بهره‌اى است كه خداى تعالى به انسان داده، و از آن منع نفرموده، چون فرمود:

لكم ، و نفرمود: عليكم - كه سوگند خود را با دادن كفاره بشكنيد، و خدا ولى شما است، چون تدبير امورتان به دست او است، و او است كه برايتان تشريع احكام مى‌كند و هدايتتان مى‌نمايد، و او است داناى فرزانه.

اين آيه دلالت دارد بر اينكه رسول خدا 6 به ترك عملى سوگند خورده بوده، و به وى دستور مى‌دهد سوگند خود را بشكند، چون فرموده:(فَرَضَ اللَّهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمانِكُمْ)، و نفرمود فرض اللَّه لكم حنث ايمانكم ، و تحلة از حل به معناى گشودن است، معلوم مى‌شود سوگندى كه آن جناب خورده بود آزاديش را سلب كرده بوده، و اين با سوگند بر ترك عملى مناسب است، نه سوگند بر انجام فعلى.

[توضيح آياتى كه افشاى سر پيامبر 6 توسط يكى از همسرانش (حفصه دختر عمر) و آزار شدن پيامبر 6 را حكايت مى‌كند و از پشتيبانى خدا و جبرئيل و صالح مؤمنين و ملائكه از آن جناب خبر مى‌دهد]

( وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى‌ بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللَّهُ‌ عَلَيْهِ ...)

(قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ) كلمه سر به معناى مطلبى است كه در دل خود پنهان كرده باشى و نخواهى ديگران از آن خبردار شوند، و كلمه اسرار كه باب افعال همان سر است، به معناى اين است كه همان مطلب را براى كسى فاش سازى و سفارش كنى كه آن را پنهان بدارد و به كسى اطلاع ندهد، و ضمير در نبات به به همان بعض ازواج بر مى‌گردد، و ضمير به به حديث، و ضمير در أظهره به رسول خدا 6، و ضمير عليه به انباء يعنى افشاى سر، و ضمير در عرف و در أعرض به رسول خدا 6، و ضمير در بعضه به حديث بر مى‌گردد، و اشاره به هذا به انباء يعنى افشاى سر است.

و حاصل معناى آيه اين است كه: و زمانى كه رسول خدا 6 سرى از اسرار خود را نزد بعضى از همسرانش- يعنى حفصه دختر عمر بن خطاب- افشا كرد، و به وى سفارش فرمود كه اين مطلب را به كسى نگويد، همين كه حفصه آن سر را

[1] مفردات راغب، ماده حل .