بعضى احتمال داده‌اند كه مراد از كلمه اميين مشركين باشند، يعنى غير اهل كتاب، به شهادت اينكه قرآن كريم از يهوديان نقل مى‌كند كه گفتند:(لَيْسَ عَلَيْنا فِي الْأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ)[1].

ليكن اين احتمال درست نيست، براى اينكه در ذيل آيه مى‌فرمايد:(يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ) يعنى او را مبعوث كرد تا آيات خدا را بر آن اميين بخواند، و اگر منظور از اين كلمه مشركين باشند، بايد بگوييم كه آياتى از قرآن تنها بر مشركين خوانده مى‌شده، و حال آنكه هيچ آيه‌اى در قرآن نيست كه مخصوص غير عرب، و غير اهل كتاب باشد.

بعضى‌[2] ديگر احتمال داده‌اند كه منظور از اميين اهل مكه باشد، براى اينكه مكه را ام القرى مى‌گفتند. اين نيز درست نيست، براى اينكه با مدنى بودن سوره مناسبت ندارد، زيرا بوى آن مى‌دهد كه ضمير در يزكيهم و در يعلمهم به مهاجرين و ساير مسلمانان اهل مكه كه بعد از فتح، اسلام آوردند و به نسلهاى بعد ايشان برگردد. و اين از مذاق قرآن به دور است.

ممكن است از آيه شريفه اين معنا به ذهن كسى خطور كند، كه مبعوث شدن رسول خدا 6 در بين مردم امى، و امى بودن خود آن جناب منافات دارد با اينكه آن جناب مبعوث بر آنان و بر عموم بشر باشد، لذا براى دفع اين توهم مى‌گوييم: خير، هيچ منافاتى ندارد، كه آن جناب در بين امى‌ها مبعوث شده باشد، و آيات خدا را به آنان تعليم داده، تزكيه‌شان كند، و كتاب و حكمتشان بياموزد، و كتابش هم به لغت آنان باشد، و در عين حال مبعوث به همه جهانيان باشد، براى اينكه همه آنچه كه گفته شد مربوط به مرحله اول دعوت است، و به همين جهت در همان اوائل دعوت متعرض ساير ملل و ساير اقطار عالم نشد، همين كه دعوتش مستقر گرديد، و تا حدى حكومت اسلامى پايدار شد، آن وقت شروع كرد به دعوت يهود و نصارى و مجوس، و نامه‌نگارى به سران كشورهاى آن روز.

هم چنان كه مى‌بينيم در دعاى ابراهيم (و اسماعيل) هم (كه بعثت خاتم الانبياء استجابت آن دعا است) بنا به حكايت قرآن آمده:( رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً) ...(رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ )[3]، و

[1] يك مشت مردم بى‌كتاب نمى‌توانند بر ما حكومت كنند. سوره آل عمران، آيه 75.

[2] مجمع البيان، ج 10، ص 284.

[3] پروردگارا ما دو تن را تسليم خود كن، و از ذريه ما امتى مسلمان پديد آور ... پروردگارا و در بين آن امت رسولى برانگيز، تا آياتت را بر آنان بخواند، و كتاب و حكمتشان آموخته، تزكيه‌شان كند. سوره بقره، آيه 129.