[چند روايت در باره فى‌ء و موارد مصرف آن، و در ذيل آيه (ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ ... )]

و در كتاب توحيد از على (ع) روايت شده كه در پاسخ شخصى كه آياتى از قرآن برايش مشتبه شده بود در مورد آيه (فَأَتاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا) ا كه معناى آمدن خدا چيست؟ فرمود: يعنى عذابى بر آنان فرستاد[1].

و در تهذيب به سند خود از حلبى از امام صادق (ع) روايت آورده كه فرمود:

فى‌ء در آيه شريفه‌(ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى‌ رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ) عبارت است از آن اموالى كه بدون جنگ و خونريزى از دشمن گرفته شده باشد. و كلمه أنفال شامل اين قسم غنيمت هم مى‌شود، و در حقيقت فى‌ء به منزله انفال است‌[2].

و در مجمع البيان آمده كه منهال بن عمر از على بن الحسين (ع) روايت كرده كه فرمود: منظور از ذى القربى و يتامى و مساكين و ابن السبيل در آيه‌(وَ لِذِي الْقُرْبى‌ وَ الْيَتامى‌ وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ) قرباى ما، و مسكينان ما، و ابن السبيل ما است‌[3].

مؤلف: اين معنا در تهذيب از سليم بن قيس از امير المؤمنين (ع) نيز روايت شده. و در مجمع البيان بعد از نقل روايت منهال گفته است: همه فقهاء گفته‌اند كه منظور آيه، يتاماى عموم مردم است، و همچنين مساكين و ابناى سبيل. و اين معنا از ائمه (ع) هم روايت شده‌[4].

و در كافى به سند خود از زراره نقل كرده كه از حضرت باقر و حضرت صادق (ع) شنيده كه فرمودند: خداى تعالى امور خلق خود را به پيامبرش تفويض نموده تا معلوم كند اطاعتشان چگونه است، آن گاه اين آيه را تلاوت فرمودند:(ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا)[5].

مؤلف: روايات در اين معنا از ائمه اهل بيت (ع) بسيار وارد شده، و مراد از واگذار نمودن امور خلق به طورى كه از روايات برمى‌آيد، امضايى است كه خداى تعالى از تشريعات رسول خدا 6 نموده، و اطاعت آن جناب را در آن تشريعات واجب ساخته، و ولايت و سرپرستى مردم را به آن جناب واگذار نموده. اين است معناى تفويض نه اينكه از خود سلب اختيار نموده، و امور را به كلى به آن جناب واگذار كرده‌

[1] التوحيد، ص 266.

[2] تهذيب الاحكام، ج 4، ص 133، ح 5.

[3] مجمع البيان، ج 9، ص 261.

[4] تهذيب، ج 4، ص 126، ح 3.

[5] اصول كافى، ج 1، ص 266، ح 3.