كه تنها از او بترسند، و فرمود:(الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ)[1] و در مسلم بودن اين غلبه كافى است كه در آيه 139، در سوره آل عمران مؤمنين را خطاب نموده مى‌فرمايد:(وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ)[2].

[هرگز دوستى با دشمنان خدا و رسول 6 با داشتن ايمان قابل جمع نيست‌]

(لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ كانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ ...) در اين آيه شريفه يافتن قومى با چنين صفتى را نفى نموده، مى‌فرمايد: چنين مؤمنينى نخواهى يافت. و اين كنايه است از اينكه ايمان راستين به خدا و روز جزا با چنين صفاتى نمى‌سازد آن كس كه واقعا به خدا و رسول و روز جزا ايمان دارد، ممكن نيست با دشمنان خدا دوستى كند، هر چند كه همه قسم سبب و انگيزه دوستى در آنان وجود داشته باشد، مثل اينكه پدرش يا پسرش يا برادرش باشد، و يا قرابتى ديگر داشته باشد، براى اينكه اين چنين دوستى با ايمان به خدا منافات دارد.

پس روشن گرديد كه جمله‌(وَ لَوْ كانُوا آباءَهُمْ ...) به مطلق اسباب مودت اشاره دارد. و اگر تنها مودت ناشى از قرابت را ذكر كرد، به خاطر آن است كه مودت خويشاوندى قوى‌ترين محبت، و هم با ثبات‌ترين آن است و زوالش از دل به آسانى صورت نمى‌گيرد.

(أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ)- كلمه اولئك اشاره به مردمى است كه به خاطر ايمانى كه به خدا و روز جزا دارند با دشمنان خدا هر چند پدر و يا پسر يا برادرشان باشد دوستى نمى‌كنند. و كتابت به معناى اثبات غير قابل زوال است. و ضمير در كتب به خداى تعالى برمى‌گردد. و اين آيه تصريح و نص در اين است كه چنين كسانى مؤمنين حقيقى هستند.

[مراد از تاييد مؤمنين به روحى از او و بيان اينكه مؤمنان علاوه بر حيات طبيعى از حيات طيبه برخوردارند]

(وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ)- كلمه تاييد به معناى تقويت است. و ضمير فاعل در جمله ايدهم به اللَّه برمى‌گردد، و همچنين ضمير در منه . و كلمه من ابتدائيه است. و معناى جمله اين است كه: خداى تعالى اين گونه انسانها را به روحى از خود تقويت نمود. و بعضى‌[3] گفته‌اند: ضمير به ايمان برمى‌گردد، و معناى جمله اين است كه: خداى تعالى آنان‌

[1] امروز ديگر كفار از دين شما مايوس گشتند، پس از ايشان نترسيد، و از من بترسيد. سوره مائده، آيه 3.

[2] سست مشويد، و اندوهگين نگرديد كه شما بالاترين هستيد ما دام كه مؤمن باشيد. سوره آل عمران، آيه 139.

[3] مجمع البيان، ج 9، ص 255.