و در اين آيه شريفه عتابى است به مؤمنين به خاطر قساوتى كه دلهايشان را گرفته، و در مقابل ذكر خدا خاشع نمى‌شود، حقى هم كه از ناحيه او نازل شده آن را نرم نمى‌كند، و در آخر حال ايشان را به حال اهل كتاب تشبيه مى‌كند، كه كتاب خدا بر آنان نازل شد، و در اثر آرزوهاى طولانى دلهايشان دچار قساوت گرديد.

(وَ لا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ)- اين قسمت از آيه عطف است بر جمله‌(أَنْ تَخْشَعَ ...) و معناى آيه اين است كه: آيا وقت آن نرسيده كه‌(تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ) دلهايشان خاشع شود(وَ لا يَكُونُوا) و مانند اهل كتاب نباشند ...، و كلمه أمد به معناى زمان است.

راغب مى‌گويد: فرق بين زمان و أمد اين است كه زمان عام است ولى أمد به معناى زمان خاصى است، أمد عبارت است از لحظه‌اى كه عمر و مهلت چيزى به سر مى‌رسد، ولى زمان به معناى از آغاز تا انجام عمر آن است. و لذا بعضى گفته‌اند: كه دو كلمه مدى و أمد معنايى نزديك بهم دارند[1].

خداى تعالى با اين كلام خود به اين حقيقت اشاره نموده كه دلهاى مسلمانان مانند دلهاى اهل كتاب دچار قساوت شده، و قلب قاسى از آنجا كه در مقابل حق خشوع و تاثر و انعطاف ندارد، از زى عبوديت خارج است، و در نتيجه از مناهى الهى متاثر نمى‌شود، و با بى‌باكى مرتكب گناه و فسق مى‌شود، و به همين مناسبت در آيه شريفه در رديف جمله‌(فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ) جمله‌(وَ كَثِيرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ) را آورد.

(اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها ...) در اينكه دنبال آن عتاب كه به مؤمنين كرد، و بر قساوت قلب ملامتشان نمود اين تمثيل را آورده كه خدا زمين مرده را زنده مى‌كند، تقويتى است از حس اميد مؤمنين و ترغيبى است به خشوع.

ممكن هم هست اين جمله را تتمه همان عتاب سابق گرفت، و گفت: اين جمله مى‌خواهد مؤمنين را متوجه كند به اينكه خداى تعالى اين دين را به حال خود وا نمى‌گذارد، كه مردم هر عكس العملى نشان دادند خداى تعالى عكس العملى نشان ندهد، بلكه همواره مراقب آن است اگر ببيند جمعى از مؤمنين دچار قساوت قلب شده‌اند، و ديگر در برابر اوامر او خاشع و تسليم نيستند، دلهايى زنده و خاشع پديد مى‌آورد تا او را آن طور كه خودش مى‌خواهد

[1] مفردات راغب، ماده أمد .