يا باى ملابست است، و معناى جمله اين است كه: حال كه چنين است پس تو خداى را با استعانت به نام او تسبيح گوى و منزه بدار، ممكن هم هست مراد از اسم نامبردارى و ذكر خدا باشد، چون اسم خدا را بردن ذكر او نيز هست، هم چنان كه ديگران نيز اين احتمال را داده‌اند، و نيز ممكن است حرف باء براى تعديه باشد، چون تنزيه اسم خدا تنزيه خدا است، و معنايش اين است كه: اسم پروردگارت را از اينكه برايش شريكى ذكر شود، و يا بعث و جزايش انكار گردد منزه بدار، و كلمه عظيم صفت براى كلمه اسم و يا براى كلمه رب است.

(فَلا أُقْسِمُ بِمَواقِعِ النُّجُومِ) كلمه لا اقسم رويهم سوگند است.

بعضى‌[1] گفته‌اند: كلمه لا در آن زيادى و بى‌معنا است، (و تنها به منظور تاكيد آورده شده)، و كلمه اقسم به معناى سوگند مى‌خورم است.

بعضى‌[2] ديگر گفته‌اند: كلمه لا نافيه است، و مى‌خواهد بفرمايد: من سوگند نمى‌خورم.

و كلمه مواقع جمع موقع است، كه به معناى محل است و معناى آيه چنين است كه: من سوگند مى‌خورم به محلهاى ستارگان، به آن جايى كه هر ستاره در آسمان دارد.

بعضى‌[3] از مفسرين گفته‌اند: كلمه مواقع جمع موقع هست ليكن موقع مصدر ميمى و به معناى وقوع و سقوط است، و آيه مى‌خواهد به سقوط ستارگان در روز قيامت، و يا به افتادن شهاب‌ها بر سر شيطانها، و يا به محل سقوط ستارگان در هنگام غروب اشاره كند. ولى وجه اول بهتر است و به ذهن زودتر مى‌رود.

(وَ إِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ) اين آيه شريفه مى‌خواهد سوگند قبلى را بزرگ جلوه دهد، و مطلبى را كه با آن سوگند تاكيد و اثبات مى‌كرد بيشتر تاكيد كند.

[معناى اينكه قرآن كريم است‌]

(إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ فِي كِتابٍ مَكْنُونٍ لا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ) از آنجايى كه كفار مساله وحدانيت خدا را در ربوبيت و الوهيت و همچنين مساله بعث و جزا را انكار داشتند، و انكار خود را با انكار قرآن كه به رسول اسلام نازل شده و در آن‌

[1] ( 1 و 2 و 3) روح المعانى، ج 27، ص 152.

[2] ( 1 و 2 و 3) روح المعانى، ج 27، ص 152.

[3] ( 1 و 2 و 3) روح المعانى، ج 27، ص 152.