نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 19 صفحه : 217
نوشيدن
بلافاصله بعد از خوردن است، (در فارسى هم مىگوييم روى غذا آب نوشيد) و كلمه
هيم جمع هيماء است، و هيماء آن شترى را گويند كه مبتلا به
بيمارى هيام- به ضمه هاء- شده باشد، و بيمارى هيام آفتى است كه شتران
بدان مبتلا مىشوند، مانند بيمارى استسقاء (در آدميان) كه حيوان از شدت عطش آب
مىخورد، ولى رفع عطش نمىشود، و هم چنان مىنوشد تا بميرد، و يا به معناى درد
شديدى است كه بدان مبتلا مىگردد، و از شدت درد مىميرد.
بعضى[1]
گفتهاند: منظور از هيم، ريگزار است كه هيچ وقت از آب سير نمىشود.
و
معناى آيه اين است كه: شما اى گمراهان تكذيب كننده، پس از خوردن از درخت زقوم از
آبى جوشان خواهيد نوشيد، مانند نوشيدن شتر هيماء، و يا نوشيدن ريگزار كه هرگز از
نوشيدن سيراب نمىشود. اين جمله آخرين جملهاى است كه رسول خدا 6 مامور شد كفار
را به آن مخاطب سازد.
(هذا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ) اين است پذيرايى از ايشان در روز
دين، يعنى روز جزا، و كلمه نزل به معناى هر خوردنى و نوشيدنى است كه
ميزبان به وسيله آن از ميهمان خود پذيرايى مىكند و حرمتش را پاس مىدارد.
و
معناى آيه اين است كه: اينها كه در باره طعام و شراب آنان گفتيم، پذيرايى گمراهان
تكذيبگر است. پس در اينكه عذاب آماده شده آنان را، پذيرايى خوانده، نوعى تهكم و
طعنه زدن است، و آيه شريفه كلام خداى تعالى است خطاب به رسول گراميش، چون اگر اين
جمله نيز كلام رسول خدا 6 بود، و خطاب در آن به ضالين بود، بايد مىفرمود:
هذا نزلكم- اين است پذيرايى از شما ولى مىبينيم كه فرموده: اين است
پذيرايى از ايشان .
بحث
روايتى
در
الدر المنثور است كه ابن مردويه و ابن عساكر از طريق عروة بن رويم از جابر بن عبد
اللَّه روايت كرده كه گفت: وقتى سوره واقعه نازل شد و در آن آمده:(ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ قَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ)