نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 19 صفحه : 167
خود فرو
برده، كه بيشتر اقيانوسها و درياها را تشكيل مىدهد، و يكى هم درياهاى شيرين است
كه خداى تعالى آنها را در زير زمين ذخيره كرده و به صورت چشمهها از زمين مىجوشد،
و نهرهاى بزرگ را تشكيل مىدهد، و مجددا به درياها مىريزد، اين دو جور دريا يعنى
درياهاى روى زمين و درياهاى داخل زمين همواره به هم اتصال دارند، هم در زير زمين و
هم در روى زمين، و در عين اينكه يلتقيان- برخورد و اتصال دارند نه اين
شورى آن را از بين مىبرد و نه آن شيرينى اين را، چون بين آن دو حاجز و مانعى است
كه نمىگذارد در وضع يكديگر تغييرى بدهند، و آن مانع، خود مخازن زمين و رگههاى آن
است، كه نه مىگذارد درياى شور به درياى شيرين تجاوز نموده، و آن را مثل خود شور
كند، و در نتيجه زندگى جانداران را تهديد نمايد، و نه درياى شيرين به درياى شور
تجاوز نموده بيش از اندازه از زمين بجوشد، و زياده از اندازه به دريا بريزد، و
دريا را شيرين سازد، و در نتيجه مصلحتى را كه در شورى آب درياها است كه يا تصفيه
هوا است و يا مصالحى ديگر از بين ببرد.
و
نيز به طور دائم درياهاى شور، درياهاى شيرين را از اين راه كمك مىكند، كه آب خود
را به ابرها داده، و ابرها آن را بر زمين مىبارد، و زمين باران را در خود فرو
برده مخازن خود را پر مىكنند، و همين مخازن هم درياهاى شور را كمك نموده، همانطور
كه گفتيم از زمين مىجوشد و به صورت نهرهاى كوچك و بزرگ به دريا مىريزد.
پس
معناى اين دو آيه- و خدا داناتر است- اين است كه: خداى تعالى دو درياى شيرين و
گوارا و شور و تلخ را مخلوط كرده، در عين اينكه تلاقى آن دو دائمى است، به وسيله
مانعى كه بين آن دو قرار داده نمىگذارد كه يكديگر را در خود مستهلك كنند، و اين
صفت گوارايى آن را از بين ببرد و آن صفت شورى اين را، و در نتيجه نظام زندگى
جانداران و بقاى آن را تهديد كنند.
(يَخْرُجُ
مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَ الْمَرْجانُ ) يعنى از
اين دو درياى گوارا و شور، لؤلؤ و مرجان بيرون مىآيد، و
اين خود يكى از فوايدى است كه انسان از آن بهرهمند مىشود، و ما در باره تفسير
اين آيه آنچه را كه گفتنى است در تفسير آيه 12 از سوره فاطر گفتهايم.
(وَ لَهُ الْجَوارِ الْمُنْشَآتُ فِي الْبَحْرِ كَالْأَعْلامِ)
كلمه جوارى جمع جاريه است، كه به معناى كشتى است، و كلمه
منشئات اسم مفعول از ماده انشاء است، و انشاء هر چيز به معناى احداث و ايجاد
و تربيت آن است، و كلمه أعلام جمع علم - به فتحه عين و
لام- است كه به معناى كوه است.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 19 صفحه : 167