نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 91
ناصبه، و
چون اين مساله مربوط به علم نحو است خواننده را بدين علم ارجاع مىدهيم.
(فَما أُوتِيتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَمَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا ...)
اين آيه تفصيل و شرحى است براى مساله روزى دادن كه قبلا بدان اشاره كرده بود، و آن
را تقسيم مىكند به رزق عمومى و خصوصى. رزق عمومى عبارت است از ماديات كه خداوند
آن را هم به مؤمن و هم به كافر داده. و رزق خصوصى عبارت است از آنچه نزد خدا ذخيره
شده براى آخرت مؤمنين به تنهايى. و به مناسبت ذكرى هم از اوصاف مؤمنين نموده و
اشارهاى هم به آينده ستمكاران در قيامت مىكند.
پس
در جمله مورد بحث خطاب اوتيتم - به طورى كه از سياق برمىآيد- به عموم
مردم است، نه خصوص مشركين. و مراد از(أُوتِيتُمْ مِنْ
شَيْءٍ) تمامى نعمتهايى است كه خدا به مردم روزى كرده. و اگر كلمه
متاع را به كلمه حياة اضافه فرموده، اشاره است به اينكه
نعمتهاى مادى، روزى قطع مىشود و ثبات و دوامى ندارد. و معناى آيه اين است:
آنچه
به شما داده شده از نعمتهايى كه نزد شما است، متاعى است كه در روزهاى اندكى از آن
تمتع مىبريد.
(وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقى لِلَّذِينَ آمَنُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ
يَتَوَكَّلُونَ)- مراد از(ما عِنْدَ
اللَّهِ) ثوابهايى است كه خدا براى مؤمنين ذخيره كرده تا در آخرت به عنوان
پاداش به ايشان بدهد.
و
لام در جمله(لِلَّذِينَ آمَنُوا) لام ملك
است، و اين جار و مجرور ظرف لغوى است. بعضى هم گفتهاند لام متعلق است به
كلمه ابقى . ولى وجه اول روشنتر است. و بهتر بودن آنچه نزد
خداست بدين جهت است كه خالص است و آميخته با ناگواريها نيست و باقىتر بودن
آن براى اين است كه مانند نعمتهاى دنيا با پايان پذيرفتن دنيا پايان نمىپذيرد.
[صفات
نيك مؤمنين: اجتناب از كبائر و فواحش، گذشت، دفع ظلم از يكديگر و ...]
(وَ الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ وَ إِذا ما
غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ) اين جمله عطف است بر جمله
الذين آمنوا و اين آيه با دو آيه بعدش صفات نيك مؤمنين را مىشمارد. و اينكه
بعضى از مفسرين آن را كلام تازهاى دانستهاند، حرفى است كه با سياق سازش ندارد.
و
كبائر الاثم عبارت است از گناهان كبيرهاى كه آثار سوئش بزرگ است، و خداى
تعالى از جمله آنها مىگسارى و قمار را شمرده، و فرموده(قُلْ فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ)[1] و
كلمه فواحش جمع فاحشة است كه به معناى گناه شنيع و
بىشرمانه است، و خداى تعالى
[1] بگو در آن دو گناهى است بزرگ. سوره بقره، آيه 219.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 91