ضمن سخنانى كه به امت خود مى‌گفتند، اين را نيز خاطرنشان كرده‌اند كه‌(وَ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلى‌ رَبِّ الْعالَمِينَ)[1] در سوره شعرا و سوره‌هايى ديگر باز از رسول خدا 6 حكايت شده كه به امت خود فرموده:(وَ ما تَسْئَلُهُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ)[2] كه در اين جمله او را دستور داده مردم را خطاب كند به اينكه من از شما مزد نمى‌خواهم، و نيز فرموده:(قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ)[3] و نيز فرموده:(قُلْ ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ)[4] و نيز فرموده:(قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرى‌ لِلْعالَمِينَ)[5] در اين آيه اخير به علت مزد نخواستن اشاره كرده، مى‌فرمايد: قرآن تذكرى است براى تمام عالم، نه براى يك طايفه معين، تا از آن طايفه مزد گرفته شود.

[توضيح و تفسير آيه:(قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‌)]

و نيز فرموده:(قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَنْ شاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلى‌ رَبِّهِ سَبِيلًا)[6] و معناى آن به بيانى كه در تفسيرش گذشت اين است كه: مزد من اين است كه يكى از شما بخواهد راهى به سوى پروردگارش اتخاذ كند، يعنى دعوت مرا به اختيار خود بپذيرد، همين مزد من است، و خلاصه چيزى بجز دعوت در كار نيست، نه اجرى و نه مزدى.

خداى تعالى در آيه مورد بحث- بر خلاف آياتى كه به عنوان شاهد ذكر گرديد- اجرى براى رسول خدا 6 معين كرده، و آن عبارت است از مودت نسبت به اقرباى آن جناب، و اين را به يقين از مضامين ساير آيات اين باب مى‌دانيم كه اين مودت امرى است كه باز به استجابت دعوت برگشت مى‌كند، حال يا استجابت همه دعوت، و يا بعضى از آن كه اهميت بيشترى دارد. و به هر حال، ظاهر اين استثناء اين است كه استثناء متصل است، نه منقطع، چيزى كه هست بايد بطور ادعاء مودت به ذى القربى را از مصاديق اجر دانست، پس ديگر حاجتى نيست به اينكه ما نيز مانند ديگران خود را به زحمت بيندازيم‌

[1] من از شما در برابر رسالتم اجرى نمى‌خواهم، اجر من تنها نزد پروردگار عالم است. سوره شعراء، آيه 180.

[2] سوره يوسف، آيه 104.

[3] بگو در برابر رسالتم هيچ اجرى از شما طلب نمى‌كنم. سوره ص، آيه 86.

[4] بگو آن اجرى هم كه از شما خواستم به نفع خود شما است و سودش عايد خودتان مى‌شود. سوره سبأ، آيه 48.

[5] بگو من در برابر اين رسالت از شما اجرى درخواست نمى‌كنم، اين رسالت( و يا قرآن) جز تذكر براى عالميان نيست. سوره انعام، آيه 90.

[6] سوره فرقان، آيه 57.