نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 584
طعامى برايم
درست كنند و به من پيشكش كنند تا من با آن رزق ارتزاق كنم، و آن طعام را بخورم.
(إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ)
اين جمله آيه قبلى را كه مىفرمود(ما أُرِيدُ مِنْهُمْ مِنْ
رِزْقٍ ...) تعليل مىكند. و در اين آيه التفاتى به كار رفته، چون در آيه قبلى
سياق، سياق تكلم وحده بود، مىفرمود من نمىخواهم چنين و چنان كنند و
در آيه مورد بحث خداى تعالى غايب فرض شده مىفرمايد خدا چنين و چنان
است و اين بدان منظور است كه تعليل مذكور مستقيما مستند به اسم جلاله شود كه
هر موجودى آغازش از آن اسم، و انجامش نيز به سوى آنست، گويا فرموده: من از ايشان
رزقى نمىخواهم، چون رزاق منم، زيرا من اللَّه هستم.
و
اگر از رازق بودن خود با صيغه مبالغه رزاق- بسيار روزى دهنده تعبير
كرد، با اينكه ظاهر سياق اقتضاء داشت كه اكتفاء كند به اين كه بفرمايد: خدا خودش
رازق همه است، براى اين است كه وقتى تنها خداى تعالى رازق باشد، رزاق هم خواهد
بود. براى اينكه روزىخوارانش بى حساب و بسيارند، پس اين آيه نظير آيه شريفه (وَ ما أَنَا بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ) است كه نظير اين بيان در
تفسير آن نيز گذشت.
و
كلمه ذو القوة يكى از اسماء خداى تعالى و به معناى قوى
است، با اين تفاوت كه اين كلمه از كلمه قوى رساتر است. و كلمه
متين نيز يكى از اسماء خداى تعالى است كه به معناى نيرومندى است كه هيچ كارى
ناتوانش نمىكند.
و
تعبير به اين سه اسم براى اين است كه بر انحصار روزى دادن در خداى تعالى دلالت
كند، و بفهماند كه خدا در رساندن رزق به روزىخواران- با همه كثرتى كه دارند-
ناتوان و ضعيف نمىشود.
(فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذَنُوباً مِثْلَ ذَنُوبِ أَصْحابِهِمْ فَلا
يَسْتَعْجِلُونِ) كلمه ذنوب به معناى سهم و نصيب است،
و كلمه استعجال به معناى اين است كه از ديگرى بخواهى عجله كند، و او
را بر انجام خواستهات تحريك كنى. اين آيه شريفه متفرع بر لازمه معنايى است كه
جمله(وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا
لِيَعْبُدُونِ) آن را افاده مىكند، چون اين جمله غرض از خلقت
جن و انس را عبادت معرفى كرده و لازمه اين معنا آن است كه هر كس او را عبادت نكند
ستمكار باشد، آيه مورد بحث هم مىفرمايد:
ستمكاران
اين امت نيز نصيبى از عذاب دارند، مثل نصيب هم مسلكانشان در امتهاى ديگر.
و
معناى آيه چنين مىشود: حال كه اين ستمكاران خدا را عبادت نمىكنند، و خدا
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 584