نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 311
استغاثه
است، كه به معناى طلب غوث (پناه) از خدا است. و معناى جمله اين است كه:
در حالى
كه پدر و مادرش از خدا طلب مىكنند كه پناهشان دهد، و در اقامه حجت و متمايل كردن
دل فرزند به سوى ايمان كمكشان فرمايد، به فرزندشان مىگويند: واى بر تو! به خدا و
به آنچه رسولش آورده كه يكى از آنها وعده به معاد است ايمان بياور، و مطمئن باش كه
وعده خدا به معاد كه به وسيله رسولانش داده، وعدهاى است حق.
از
اينجا روشن مىشود كه مراد آن پدر و مادر از اينكه گفتند ايمان بياور
اين بوده كه به خدا و رسولش در آنچه رسول از ناحيه خدا آورده ايمان بياور. و اينكه
گفت:(إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ) اين بوده
كه فرزندشان به معاد ايمان بياورد، و نيز جمله قبلى را كه گفتند ايمان
بياور تعليل كند و به فرزند مىفهماند اينكه گفتيم ايمان بياور به منظور
انذار و تخويف بوده.
(فَيَقُولُ ما هذا إِلَّا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ)- اشاره با
كلمه هذا به همان وعده و انذارى است كه پدر و مادرش كردند، و يا به
همه آن دعوتهايى است كه نمودند. و معنايش اين است كه: اين انسان كه مورد بحث بود
به والدين خود مىگويد: اين وعدههايى كه مىدهيد، و اين تهديدهايى كه مرا با آن
مىترسانيد، و يا همه اين دعوتهايى كه مىكنيد چيزى جز خرافات مردم وحشى قرون
گذشته نيست.
(أُولئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ ...) در تفسير
آيه 25 سوره حم سجده مطالبى در باره اين جمله گذشت.
[اشاره
به اختلاف درجات مؤمنين نيكو كار و كافران بد كار متناسب با اختلاف نفوس و اعمال
هر يك]
(وَ لِكُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا ...) يعنى براى
هر يك از نامبردگان كه عبارتند از مؤمنين نيكوكار، و كافران بد كار، منازل و
مراتبى مختلف از نظر بلندى و پستى هست. آرى براى بهشت درجاتى و براى دوزخ هم
دركاتى است.
و
برگشت اين اختلاف به اختلافى است كه در نفوس آنان است، هر چند كه نفوس در اعمال
جلوه مىكند، و بدين جهت فرموده: براى آنان درجاتى است از آنچه كردند ،
و معلوم مىشود درجات مال ايشان است، و منشا آن درجات اعمالشان است.
(وَ لِيُوَفِّيَهُمْ أَعْمالَهُمْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ)-
لام در اول جمله لام غايت است، و جمله مورد بحث عطف بر غايت و يا غايتهايى است كه
حذف شده، چون ذكر آنها مورد غرض نبوده. و اگر اين جمله غايت شده براى جمله و
لكل درجات براى اين است كه جمله مزبور در معناى ما براى آنها درجات
قرار داديم مىباشد، آن وقت معنا چنين مىشود: ما آنان را درجه بندى كرديم
براى اين و اين و براى اينكه اعمالشان تمام و كامل به ايشان برسد، و ظلم نشوند.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 311