نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 253
به اهل كتاب
داديم، كه همه دلالت داشتند بر صدق ادعاى او، و يكى از آن علامتها اين بود كه
پيغمبر آخر الزمان در مكه ظهور مىكند، و يكى ديگر اينكه به يثرب هجرت مىكند، و
نيز اهل يثرب او را يارى مىكنند، و امثال اين علامتها كه در كتب اهل كتاب
پيشگويى شده بود.
(فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً
بَيْنَهُمْ)- اين جمله به اختلافهاى دينى كه به درهم شدن حق و باطل در بين مردم
جاهليت انجاميد اشاره نموده، مىفرمايد: آن اختلافها و اين اختلاط حق و باطل از
جهت شبهه و جهل نبود، بلكه علماى ايشان آن را ايجاد كردند، چون در بين خود حسادت و
دشمنى داشتند.
(إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كانُوا فِيهِ
يَخْتَلِفُونَ)- اين جمله اشاره است به اينكه اختلاف اهل كتاب،
و اختلاط حق و باطل در بين آنان بىاثر نيست، و به زودى اثرش را خواهد كرد، و خداى
تعالى در روز قيامت بين آنان داورى نموده، بر حسب آنچه كه اعمالشان اقتضاء دارد
جزايشان مىدهد.
(ثُمَّ جَعَلْناكَ عَلى شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْها وَ لا تَتَّبِعْ
أَهْواءَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ) خطاب در اين جمله به رسول
خدا 6 است كه امتش نيز با او در آن خطاب شريكند. و كلمه شريعه به
معناى طريق و راهى است كه آدمى را به لب آب مىرساند. و كلمه أمر در
اينجا به معناى امر دين است. و معناى جمله اين است كه: بعد از آنكه به بنى اسرائيل
داديم آنچه را كه داديم، تو را بر طريقه خاصى از امر دين الهى قرار داديم، و آن
عبارت است از شريعت اسلام كه رسول اسلام و امتش بدان اختصاص يافتند.
(فَاتَّبِعْها ...)- در اين جمله رسول خدا 6 را مامور مىكند كه
تنها پيرو دين و فرامينى باشد كه به وى وحى مىشود، و از هواهاى جاهلان كه مخالف
دين الهى هستند پيروى نكند.
از
اين آيه دو نكته استفاده مىشود: اول اينكه پيامبر اسلام هم مانند ساير امت مكلف
به دستورات دينى بوده است.
دوم
اينكه هر حكم و عملى كه مستند به وحى الهى نباشد، و يا بالأخره منتهى به وحى الهى
نباشد، هوايى نفسانى از هواهاى جاهلان است، و نمىتوان آن را علم ناميد.
(إِنَّهُمْ لَنْ يُغْنُوا عَنْكَ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً ...)
اين جمله نهى از پيروى از اهواء مردم نادان را تعليل مىكند. كلمه
يغنوا از مصدر اغناء است كه به معناى بردن حاجت به نزد ديگرى
است. و حاصل معناى جمله اين است
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 253