نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 138
(وَ
كَذلِكَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ فِي قَرْيَةٍ مِنْ نَذِيرٍ إِلَّا قالَ
مُتْرَفُوها إِنَّا وَجَدْنا ...) يعنى تمسك به تقليد اختصاص به اينان ندارد، بلكه، عادت ديرينه امتهاى
مشرك گذشته نيز بوده. و ما قبل از تو به هيچ قريهاى رسول نذيرى يعنى پيامبرى
نفرستاديم، مگر آنكه توانگران اهل آن قريه هم به همين تقليد تشبث جستند، و
گفتند: ما اسلاف و نياكان خود را بر دينى يافتيم، و همان دين را پيروى
مىكنيم، و از آثار پدران دست برنمىداريم، و با آن مخالفت نمىكنيم .
و
اگر در آيه مورد بحث اين كلام را تنها از توانگران اهل قريهها نقل كرده، براى اين
است كه اشاره كرده باشد به اينكه طبع تنعم و نازپروردگى اين است كه وادار مىكند
انسان از بار سنگين تحقيق شانه خالى نموده، دست به دامن تقليد شود.
(قالَ أَ وَ لَوْ جِئْتُكُمْ بِأَهْدى مِمَّا وَجَدْتُمْ عَلَيْهِ آباءَكُمْ
...) گوينده اين سخن همان نذيرى است كه فرمود به سوى قريهها
مىفرستاديم. و خطاب نذير در اين جمله به همان نازپروردگان متنعم است، و به تبع،
شامل ديگران هم مىشود.
جمله(أَ وَ لَوْ جِئْتُكُمْ) عطف بر محذوفى است كه كلام بر آن
دلالت دارد، و تقدير كلام چنين است: قال انكم على اثارهم مقتدون و لو جئتكم
باهدى مما وجدتم عليه آباءكم- گفت:
آيا
آثار نياكان را پيروى مىكنيد، هر چند كه من هدايتى بهتر از آن آثار آورده
باشم ؟ و حاصل كلام اينكه: آيا شما هم چنان به دين نياكان خود پابند هستيد،
هر چند كه آنچه از دين كه من برايتان آوردم هدايتى صحيحتر از آن باشد؟ و اگر نذير
نامبرده، دين حق خود را هدايت بيشتر و صحيحتر دانسته با اينكه دين نياكان مشركين
مشتمل بر هدايت نبوده، از باب مجازات و مدارات با خصم است، نه اينكه بخواهد بگويد
دين شما مشركين هم هدايت است، ولى دين من هادىتر است.
(قالُوا إِنَّا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ كافِرُونَ)- اين جمله
پاسخ مشركين است به كلام نذير نامبرده، كه فرمود: آيا حتى در صورتى كه دين
من هدايت بيشترى باشد؟ . ولى پاسخ آنان در حقيقت پاسخ نيست، بلكه تحكم و
زورگويى است.
(فَانْتَقَمْنا مِنْهُمْ فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ)
يعنى نتيجه آن فرستادن نذير و اين لجبازى و تقليد كوركورانه مشركين اين است كه
ايشان را به جرم تكذيبشان هلاك كرديم، پس بنگر كه عاقبت پيشينيان اهل قرى چه بود.
و اين تهديدى است به قوم رسول خدا 6.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 138