كنند، و جاى آنها را تغيير دهند و يا كم و زياد كنند.

بنا بر اين، آيه شريفه همان را مى‌گويد كه آيه شريفه‌(إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ)[1] در صدد بيانش مى‌باشد.

(تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ)- اين جمله به منزله تعليل است براى عزيز بودن قرآن، و بيان مى‌كند كه چگونه باطل از هيچ جهتى به قرآن راه ندارد، مى‌فرمايد: و چگونه چنين نباشد با اينكه از ناحيه حكيمى محكم‌كار نازل شده حكيمى كه سستى در عمل او راه ندارد، حكيمى كه ستوده على الاطلاق است.

(ما يُقالُ لَكَ إِلَّا ما قَدْ قِيلَ لِلرُّسُلِ مِنْ قَبْلِكَ ...) كلمه ما در جمله‌(ما يُقالُ لَكَ) نافيه است. مراد از اين گويندگان كفارى هستند كه آن جناب را ساحر يا مجنون يا شاعر لغوگوى خواندند. و يا گفتند همه حرفهايش بهانه است كه بر ما آقايى و سرورى كند، و گويندگانى كه اين حرفها را به انبياى گذشته گفتند، امت‌هاى آن انبياء بودند.

و معناى آيه اين است كه: كفارى كه تو به سوى آنها فرستاده شدى و ايشان را دعوت مى‌كنى، به تو نمى‌گويند مگر همان حرفهايى را كه به انبياى قبل از تو مى‌گفتند.

(إِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ وَ ذُو عِقابٍ أَلِيمٍ)- اين جمله در مقام تهديد و وعيد است، مى‌فرمايد پروردگار شما همانطور كه داراى مغفرت است، داراى عقابى دردناك نيز هست، يعنى منتظر باش، و يا اينان منتظر باشند، تا ببينند از ناحيه پروردگارشان چه بر سرشان مى‌آيد، آيا با اينكه همان حرفهايى كه امت‌هاى گذشته مى‌زدند و اينان نيز مى‌زنند خدا با مغفرتش با ايشان معامله مى‌كند، و يا با عقابش؟ و بنا بر اين، آيه شريفه در معناى آيه‌(اعْمَلُوا ما شِئْتُمْ إِنَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ) مى‌باشد، يعنى آنچه از نيكى و بدى انجام دهيد جزايش عينا به شما مى‌رسد.

بعضى از مفسرين‌[2] گفته‌اند: معناى آيه اين است كه: به تو در باره اينهايى كه به ذكر كافر شدند وحى نمى‌شود مگر همان كه به رسولان قبل از تو وحى مى‌شد، و آن اين بود كه پروردگار تو داراى مغفرت و عقابى دردناك است. پس مراد از قول وحى است. و جمله‌(إِنَّ رَبَّكَ ...) بيان ما قد قيل است.

[1] سوره حجر، آيه 9.

[2] روح المعانى، ج 24، ص 129.