نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 602
كه اين فصل
از آيات سوره را با فصل قبلى ارتباط و اتصال مىدهد، چون اين آيه در وسط آيه بعدش
كه مىفرمايد(إِنَّ
الَّذِينَ كَفَرُوا بِالذِّكْرِ لَمَّا جاءَهُمْ ...)، و آيه اول از فصل قبل كه مىفرمود(وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لا
تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ ...) و آيه اواخر آن كه مىفرمود(وَ مِنْ آياتِهِ اللَّيْلُ وَ النَّهارُ ...)، قرار گرفته است، پس همانطور كه گفتيم مىتواند
برزخ و رابطى بين دو دسته آيات باشد.
(إِنَّ الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي آياتِنا لا يَخْفَوْنَ عَلَيْنا ...)
سياق اين آيه شريفه سياق تهديد ملحدين اين امت است، هم چنان كه آيه بعدى نيز اين
معنا را تاييد مىكند. و الحاد به معناى انحراف است.
و
چون كلمه يلحدون و نيز كلمه آياتنا مطلق آمده، شامل همه
الحادها مىشود، چه الحاد در آيات تكوينى خدا، از قبيل خورشيد و ماه و غير آن دو،
كه مشركين آنها را آيات خدا مىشمارند و در عين حال آنها را مىپرستند و مرتكب
انحراف و الحاد مىشوند، و چه الحاد در آيات وحى و نبوت كه باز مشركين، قرآن كريم
را افتراء بر خدا و گفتار پيامبر اسلام دانسته، و يا براى نشنيدنش سر و صداهاى
بىمعنا براه مىاندازند. و يا غير مشركين از فرق ضاله آن را از پيش خود تفسير
نموده و يا به منظور فتنه انگيزى در بين مسلمين تاويلش مىكنند، كه تمامى اينها الحاد
در آيات خدا است كه بيان جامعش اين است كه آيات الهى را در غير آن موضعى كه دارد
وضع مىكنند و از جايى كه دارد به جاى ديگر مىبرند.
(أَ فَمَنْ يُلْقى فِي النَّارِ خَيْرٌ أَمْ مَنْ يَأْتِي آمِناً يَوْمَ
الْقِيامَةِ)- اين آيه شريفه جزاى روز قيامت را اعلام مىكند كه عبارت است از
اينكه اهل جهنم را به زور و بدون اينكه دستشان به مامنى برسد و انتظار مامنى از
قبيل شفيع يا ناصر و يا عذر مقبول داشته باشند، در آتش مىاندازند. در نتيجه به
غير از افتادن در آتش هيچ سرنوشت ديگرى ندارند. و ظاهرا جمله(أَمْ مَنْ يَأْتِي آمِناً يَوْمَ الْقِيامَةِ) در اين
مقام باشد كه بفرمايد مردم در قيامت دو طايفهاند، و طايفه سومى ندارند. اول،
طايفهاى كه در ايمان به خدا و به آيات او استوارند. و دوم، طايفهاى كه در آيا
خدا الحاد و انحراف مىورزند. و با اين تقسيم روشن مىشود كه اهل استقامت در روز
قيامت در ايمنى قرار دارند.
(اعْمَلُوا ما شِئْتُمْ إِنَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ)-
يعنى هر چه مىخواهيد بكنيد كه خدا به آنچه مىكنيد بينا است. و اين جمله تهديد
قبلى را تشديد مىكند.
(
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالذِّكْرِ لَمَّا جاءَهُمْ) ...(مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ ) مراد از ذكر قرآن كريم
است، چون قرآن مشتمل بر ذكر خداست. و اينكه جمله را
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 602