(فَإِنْ يَصْبِرُوا فَالنَّارُ مَثْوىً لَهُمْ وَ إِنْ يَسْتَعْتِبُوا فَما هُمْ مِنَ الْمُعْتَبِينَ) در مفردات مى‌گويد: كلمه ثواء كه كلمه مثوى اسم مكان از آن است، به معناى اقامت بطور استقرار است، در نتيجه كلمه مثوى ، به معناى محل چنين اقامتى خواهد بود[1] اين بود گفتار راغب، و در مجمع در معناى جمله يستعتبوا گفته مصدر استعتاب به معناى طلب عتبى يعنى رضايت است، در نتيجه استعتاب به معناى استرضا، و اعتاب كه كلمه معتبين جمع اسم فاعل از آن است به معناى ارضا است، و اصل اعتاب در نزد عرب به اين معنا بوده كه پوستى را كه درست دباغى نشده، دو باره دباغى كنند، تا اصلاح شود، سپس اين كلمه را بطور استعاره در هر عملى كه باعث عطف نظر و توجه و علاقه و الفت كسى انجام شود استعمال كردند، اين بود گفتار صاحب مجمع‌[2].

و معناى آيه شريفه اين است كه اگر به همين حال صبر كنند، كه آتش منزلگاه و قرارگاهشان است، و اگر هم از خدا بخواهند تا از ايشان راضى شود، و اعتذار جويند، تا از عذاب رهايى يابند، از آنهايى كه خدا از ايشان راضى شود نخواهند بود، و اعتاب و اعتذارشان پذيرفته نخواهد شد، در نتيجه آيه شريفه در معناى آيه‌(اصْلَوْها فَاصْبِرُوا أَوْ لا تَصْبِرُوا سَواءٌ عَلَيْكُمْ)[3] خواهد بود.

(وَ قَيَّضْنا لَهُمْ قُرَناءَ فَزَيَّنُوا لَهُمْ ما بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ ...) كلمه قيضنا از مصدر تقييض است، و تقييض به طورى كه در مجمع البيان آمده، در اصل به معناى تبديل بوده، و كلمه قرناء جمع قرين است، كه معنايش معروف است.

پس جمله: (قَيَّضْنا لَهُمْ قُرَناءَ) اشاره به اين است كه كفار استعداد اين را داشتند كه ايمان بياورند، و تقوا پيشه كنند، و در نتيجه خداى تعالى قرين‌هايى برايشان معين كند، كه ايشان را بيش از پيش تسديد و هدايت كنند، هم چنان كه آيه:(أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ)[4]، از اين تاييد خبر مى‌دهد.

ولى با داشتن چنين استعدادى كفر ورزيدند، و مرتكب فسق شدند، و خداى تعالى به‌

[1] مفردات راغب، ماده ثوى .

[2] مجمع البيان، ج 9، ص 9.

[3] درون آتش شويد كه چه صبر كنيد و چه نكنيد به حالتان يكسان است. سوره طور، آيه 16.

[4] خدا ايمان را در دلهاى ايشان نوشته بود، و بر وحى هم از ناحيه خود تاييدشان فرمود. سوره مجادله، آيه 22.