نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 504
ناشايست و
نقشههاى سفيهانه زد تا شايد حق را از بين ببرد.
و
به همين مناسبت آيه شريفه با جمله (وَ ما كَيْدُ فِرْعَوْنَ
إِلَّا فِي تَبابٍ) ختم شد، يعنى كيد فرعون جز به سوى هلاكت و
بىنتيجگى ره نمىبرد.
[بيان
اركان دين حق و سبيل رشاد در سخنى كوتاه از مؤمن آل فرعون]
(وَ قالَ الَّذِي آمَنَ يا قَوْمِ اتَّبِعُونِ أَهْدِكُمْ سَبِيلَ الرَّشادِ)
مؤمن آل فرعون بار ديگر قوم خود را مخاطب قرار داده و ايشان را به پيروى خود دعوت
مىكند كه اگر پيرويش كنند هدايتشان خواهد كرد، چون پيروى او پيروى موسى است.
و سبيل رشاد عبارت است از راهى كه سلوك آن آدمى را به حق مىرساند، و
به سعادت دست مىيابد. و كلمه هدايت در اينجا به معناى نشان دادن راه
است. و جمله(أَهْدِكُمْ سَبِيلَ الرَّشادِ)، طعن بر
فرعون است كه طريقه خود را ارشاد مىخواند و مىگفت: (وَ ما أَهْدِيكُمْ إِلَّا سَبِيلَ الرَّشادِ) . و
بقيه الفاظ آيه روشن است.
(يا قَوْمِ إِنَّما هذِهِ الْحَياةُ الدُّنْيا مَتاعٌ وَ إِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ
دارُ الْقَرارِ) اين مهمترين سندى است كه مؤمن آل فرعون سلوك
سبيل رشاد و تدين به دين حق را به آن مستند نموده، كه در هيچ حالى آدمى از آن
بىنياز نيست و آن عبارت است از اين عقيده كه آدمى بعد از زندگى ناپايدار دنيا
زندگى ابدى و جاودانى دارد كه عبارت است از زندگى آخرت، و اين زندگى دنيا در آخرت
متاعى است، و در حقيقت مقدمهاى است براى آن، و به همين جهت در بيان معناى سبيل
رشاد اول اين معنا را خاطرنشان ساخت و بعدا به ذكر عمل زشت و صالح پرداخت.
(مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً فَلا يُجْزى إِلَّا مِثْلَها ...)
يعنى آنچه در آخرت به آدمى مىرسد و با آن زندگى مىكند، نظير همان اعمالى است كه
در زندگى دنيا مىكند، دنيايى كه در آخرت متاعى است، آرى دنيا جاى عمل است و آخرت
محل جزا.
كسى
كه در دنيا عمل زشت انجام دهد، عملى كه داراى صفتى زشت باشد، در آخرت جزا داده
نمىشود، مگر مثل آن عمل، يعنى جزايى كه او را بد حال و گرفتار كند. و كسى كه عمل
صالحى انجام دهد، چه مرد باشد و چه زن، بدون هيچ فرقى بين آن دو، البته به شرطى كه
ايمان هم داشته باشد، چنين كسانى در آخرت داخل بهشت گشته و در آن رزقى بىحساب
خواهند داشت.
در
اين آيه اشارهاى هم به يكسان بودن زن و مرد در قبولى عمل كرده. و اگر عمل صالح را
در تاثيرش مقيد به ايمان كرد، براى اين است كه عمل هر چه هم صالح باشد، بدون
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 504