در روز قيامت بين رسول اسلام 6 با كفار از امتش اتفاق مى‌افتد.

[مراد از كذب بر خدا و اينكه چرا مرتكب آن اظلم ستمگرترين است‌]

(فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَذَبَ عَلَى اللَّهِ وَ كَذَّبَ بِالصِّدْقِ إِذْ جاءَهُ أَ لَيْسَ فِي جَهَنَّمَ مَثْوىً لِلْكافِرِينَ) در اين آيه و آيه بعدش به ذكر سرانجام كار اختصام در قيامت مبادرت شده و نيز اشاره دارد به اينكه نتيجه داورى بين آن جناب و كفار چه خواهد بود.

گويا فرموده: نتيجه حكمى كه بين شما خواهد شد معلوم است و نيز معلوم است كه كدام يك از شما دو گروه نجات مى‌يابد؟ و كدام يك هلاك مى‌شود ناجى از شما دو فريق كيست؟، چون داورى در روز قيامت، همه بر محور ظلم و احسان است. و معلوم است كه هيچ ستمكارى ظالم‌تر از كافر و هيچ نيكوكارى نيكوكارتر از محسن متقى نيست و ظلم راه به سوى آتش و احسان راه به سوى بهشت مى‌برد. اين معنايى است كه از سياق استفاده مى‌شود.

پس منظور از دروغ بستن به خدا در جمله‌(فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَذَبَ عَلَى اللَّهِ) افترا بستن به خدا است، به اينكه برايش شركايى قائل شوند، و چون بزرگى و كوچكى ظلم با در نظر گرفتن موقعيت متعلق ظلم فرق مى‌كند، به اين معنا كه هر قدر متعلق آن بزرگ‌تر باشد، به همان نسبت ظلم بزرگتر مى‌شود، و چون در مساله شرك، متعلق ظلم خداى سبحان است كه از هر بزرگى بزرگتر است، ناگزير ظلم به او بزرگترين ظلم و مرتكب آن بزرگترين ظالم است.

و در جمله (وَ كَذَّبَ بِالصِّدْقِ إِذْ جاءَهُ‌) مراد از صدق خبرهاى صادق است كه در اينجا به قرينه جمله اذ جاءه عبارت است از دين الهى كه رسول آن را آورده.

و در جمله‌(أَ لَيْسَ فِي جَهَنَّمَ مَثْوىً لِلْكافِرِينَ) مثوى اسم مكان و به معناى منزل و محل اقامت است، و استفهام در آن تقريرى است، يعنى: در جهنم جا براى اين ستمكاران هست، به خاطر تكبرى كه در برابر حق كردند، و همين تكبر باعث شد بر خدا افتراء ببندند و خبرهاى صادق را كه رسول آورده بود تكذيب كنند.

اين آيه شريفه مخصوص به مشركين عهد رسول خدا 6، و يا مشركين از امت اوست، ولى بر حسب سياق عام است و هر كسى را كه بدعتى بگذارد و يا سنتى از سنت‌هاى دين را ترك كند شامل مى‌شود.

(وَ الَّذِي جاءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُولئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ) مراد از آوردن صدق آوردن دين حق است. و مراد از تصديق به آن، ايمان آوردن بدان است. و مراد از آن كسى كه آن را آورده، رسول خدا 6 است.

و اينكه در جمله‌(أُولئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ) با لفظ جمع اولئك به شخص آورنده دين‌