نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 262
رسول گرامى
خود را بشارت مىدهد به اينكه به زودى او را يارى مىكند و مشركين را تهديد مىكند
به اينكه به عذاب مبتلايشان مىسازد و آن گاه سوره مورد بحث را با تقديس و منزه
بودن خدا از داشتن شريك و نيز با سلام بر همه رسولان، و حمد خدا كه رب العالمين
است، ختم مىنمايد.
(فَاسْتَفْتِهِمْ أَ لِرَبِّكَ الْبَناتُ وَ لَهُمُ الْبَنُونَ)
خداى سبحان اعتقاد مشركين را به اينكه ملائكه دختران خدايند باز نموده كه چه
لوازمى دارد و آن لوازم اين است كه: ملائكه فرزندان خدا و دختر باشند و خدا اين
دختران را به خود اختصاص داده باشد (و تنها او دختر بزايد) اما مردم همه پسر
بزايند و هر چه پسر هست مخصوص مردم باشد و سپس اين لوازم را يكى پس از ديگرى رد
نمود سخن اول ايشان را كه دختران از آن خدا و پسران از آن ايشان باشند رد نموده،
مىفرمايد: از ايشان بپرس آيا براى پروردگار تو دختران باشد و براى خود آنان
پسران؟ و اين استفهام استفهامى است انكارى، به انكار لازمه كلام، چون لازمه
اين گفتار اين است كه: مشركين از خدا بالاتر باشند، چون مشركين اين اعتقاد را هم
داشتهاند كه پسر بهتر از دختر است و مىخواستند كه از داشتن دختر منزه باشند، و
به همين جهت دختران را زنده به گور مىكردند، تا نزاهتشان لكهدار نشود.
(أَمْ خَلَقْنَا الْمَلائِكَةَ إِناثاً وَ هُمْ شاهِدُونَ)
كلمه ام در اينجا منقطعه و به معناى بلكه است، نه به
معناى يا اين و يا آن و معناى آيه اين است كه: بلكه از سؤال قبلى
مهمتر اين است كه از ايشان بپرسى. آيا ما ملائكه را ماده خلق كردهايم، و آيا
مشركين در روزى كه ما ملائكه را خلق مىكرديم آنجا حاضر بودند و مادگى ملائكه را
ديدند؟ يا اينكه نه تنها حاضر نبودند، بلكه چنين ادعايى هم نمىتوانند بكنند؟
علاوه بر اين اصولا نرى و مادگى، يك مسالهاى است كه جز از راه حس نمىتوان اثباتش
كرد و ملائكه براى مشركين محسوس نبودند و اين جمله رد ماده بودن ملائكه است.
(أَلا إِنَّهُمْ مِنْ إِفْكِهِمْ لَيَقُولُونَ وَلَدَ اللَّهُ وَ إِنَّهُمْ
لَكاذِبُونَ) اين آيه شريفه رد لازمه ديگر گفتار مشركين است و آن اثبات ولادت
ملائكه از خداست، و اين سخن را صرف افك مىشمارد، و افك
عبارت است از اينكه سخنى را به غير آن وجههاى كه دارد برگردانى و وجهه حق آن را
به سوى باطل صرف كنى. و خلاصه خلقت ملائكه را كه براى كسى معلوم نيست چگونه بوده؟
برگردانى و نام ولادت بر آن بگذارى، پس مشركين در اين سخن خود مرتكب افك شدهاند،
و دروغى روشن گفتهاند.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 262