ندارد دنبالش بفرمايد: و از هر طرف تيرباران مى‌شوند. پس به خاطر همين جمله بايد بگوييم:

عبارت قبلى كنايه است، و صريح آن مراد نيست.

كلمه ملأ به معناى اشراف از هر قوم است، آنهايى كه چشم‌ها را پر مى‌كنند، و ملأ أعلى همان ملائكه مكرمى هستند كه شيطانها مى‌خواهند به گفتگوى ايشان گوش دهند، و آنها سكنه آسمانهاى بالا را تشكيل مى‌دهند، به دليل اين آيه كه مى‌فرمايد:(لَنَزَّلْنا عَلَيْهِمْ مِنَ السَّماءِ مَلَكاً رَسُولًا)[1].

و مقصود شيطانها از گوش دادن به ملأ أعلى اين است كه: بر اخبار غيبى كه از عالم ارضى پوشيده است اطلاع پيدا كنند، مانند حوادثى كه بعدها در زمين رخ مى‌دهد و اسرار پنهانى كه آيه (وَ ما تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّياطِينُ وَ ما يَنْبَغِي لَهُمْ وَ ما يَسْتَطِيعُونَ إِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ لَمَعْزُولُونَ )[2] بدان اشاره دارد، و همچنين آيه‌(وَ أَنَّا لَمَسْنَا السَّماءَ فَوَجَدْناها مُلِئَتْ حَرَساً شَدِيداً وَ شُهُباً وَ أَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْها مَقاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهاباً رَصَداً)[3] و كلمه قذف در جمله (وَ يُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جانِبٍ‌) به معناى تيراندازى است. و كلمه جانب به معناى جهت و ناحيه است.

(دُحُوراً وَ لَهُمْ عَذابٌ واصِبٌ) كلمه دحور به معناى طرد و راندن، و هم به معناى دفع است، و اين كلمه مصدر است به معناى مفعول كه چون حال واقع شده منصوب شده است. و اين كلمه مصدر به معنى مفعول است يعنى اين شيطانها مدحور و رانده شده درگاه خدايند ممكن هم هست مفعول له و يا مفعول مطلق باشد. و كلمه واصب به معناى واجب و لازم است.

(إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ) كلمه خطفة به معناى قاپيدن و چيزى را دزدكى ربودن است. و كلمه شهاب به معناى ستارگانى است كه در فضا به سرعت حركت مى‌كنند و نابود مى‌شوند و كلمه ثاقب از ثقوب است كه به معناى فرو رفتن و نفوذ چيزى در چيز ديگر است. و شهاب را از اين‌

[1] هر آينه از آسمان فرشته‌اى نازل مى‌كرديم تا رسول برايشان باشد. سوره اسرى، آيه 95.

[2] شيطانها نمى‌توانند قرآن را نازل كنند، و سزاوار اين كار نيستند، چون ايشان از شنيدن ممنوعند. سوره شعراء، آيه 209- 212.

[3] ما شيطانها آسمان را لمس كرديم( و بدان نزديك شديم) ديديم كه پر از نگهبانان قهرمان، و پر از تيرهاست، با اينكه ما قبل از بعثت اين پيامبر همواره در آسمانها براى گوش دادن مى‌نشستيم، ولى الآن هر كس گوش دهد خواهد ديد كه تيرها در آن كمين كرده‌اند. سوره جن، آيه 8.