نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 163
بعضى[1]
ديگر از مفسرين گفتهاند: ملك در اينجا به معناى قدرت و قهر است (و
معناى آيه اين است كه: ما چارپايان را براى آنان خلق كرديم در نتيجه ايشان مسلط و
قاهر بر آن چارپايان شدند) ولى اين تفسير صحيح نيست، زيرا معناى تسلط و قهر از
جمله بعدش كه مىفرمايد:(وَ
ذَلَّلْناها لَهُمْ)
استفاده مىشود و بنا به گفته مفسر مزبور بايد جمله مذكور تاكيد باشد، و حال آنكه
هر جا امر دائر شد بين اين كه جملهاى را تاكيد بگيريم يا تاسيس، تاسيس بهتر است.
(وَ ذَلَّلْناها لَهُمْ فَمِنْها رَكُوبُهُمْ وَ مِنْها يَأْكُلُونَ)
تذليل چارپايان براى انسان به اين معنا است كه خداوند اين حيوانات را براى
انسانها رام و فرمانبردار كرده. اين همان تذليل و تسخير حيوان است براى انسان. و
كلمه ركوب - به فتحه راء- به معناى مركب است، مانند: گاو و شتر كه بار
آدمى را مىبرد.
و
جمله(مِنْها يَأْكُلُونَ) به معناى
اين است كه: من لحمها ياكلون- از گوشتش مىخورند .
(وَ لَهُمْ فِيها مَنافِعُ وَ مَشارِبُ أَ فَلا يَشْكُرُونَ)
مراد از منافع هر انتفاعى است كه آدمى از مو، كرك، پشم و پوست حيوان و
ساير منافع آن مىبرد. و كلمه مشارب جمع مشرب است كه مصدر
ميمى و به معناى مشروب است. و مراد از مشروب شير حيوانات
است. و سخن در جمله(أَ فَلا يَشْكُرُونَ)
همان سخنى است كه: در تفسير جمله(وَ ما عَمِلَتْهُ
أَيْدِيهِمْ أَ فَلا يَشْكُرُونَ) ايراد كرديم.
و
معناى آيات سهگانه اين است كه: آيا كفار نمىدانند كه ما به خاطر ايشان و به
منظور تدبير امر زندگى ايشان در دنيا، چارپايانى از شتر و گاو و گوسفند خلق كرديم
و نتيجهاش اين شد كه انسان مالك اين حيوانات گرديد، البته ملكيت به اين معنا، كه
صحيح است براى او هر نوع تصرفى كه خواست در اين حيوانات بكند، و معارضى هم نداشته
باشد. و ما اين حيوانات را براى ايشان رام و منقاد و مسخر آنها نموديم، به طورى كه
ياراى عصيان و چموشى نداشته باشند. در نتيجه بعضى از آنها باربر و مركب ايشان شد و
بعضى ديگر ماكول ايشان گشت، يعنى از گوشت آنها استفاده مىكنند و منافع ديگرى هم
از مو و پشم و پوست آنها مىبرند و از شير آنها مىنوشند، آيا باز هم شكر خدا
نمىگزارند كه چنين تدبير كاملى در حق آنها به كار برده، تدبيرى كه كشف مىكند كه
او پروردگار ايشان است و آيا باز هم از در شكر نعمت، او را عبادت نمىكنند؟