[توضيح اينكه فرمود: ما به پيامبر شعر نياموختيم و شاعرى شايسته او نيست‌(وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغِي لَهُ)]

(وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغِي لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبِينٌ) اين آيه شريفه عطف و برگشت به مطلبى است كه در آغاز سوره آمده بود، و آن تصديق رسالت رسول خدا 6 است و اينكه كتابش از ناحيه خداى تعالى نازل شده.

پس جمله‌(وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ) مى‌خواهد بفرمايد: ما به او شعر نياموختيم. و لازمه اين نفى آن است كه آن جناب هيچ سررشته‌اى از شعر نداشته باشد، نه اين كه شعر بلد باشد ولى از گفتن شعر امتناع بورزد، براى اين كه مثلا خدا او را از اين كار نهى كرده باشد، و نه اين كه بخواهد بفرمايد قرآن شعر نيست، هر چند رسول اسلام 6 شعر هم بلد باشد.

با اين بيان روشن مى‌گردد كه جمله‌(وَ ما يَنْبَغِي لَهُ) در مقام منت نهادن بر آن جناب است. و مى‌خواهد بفرمايد: خداى سبحان رسول اسلام را از گفتن شعر منزه داشته.

پس جمله مزبور مى‌خواهد جلو يك احتمالى را كه ممكن است كسى بدهد بگيرد. و حاصل آن اين است كه: خيال نكنيد اين كه ما به وى شعر نياموخته‌ايم نقصى براى اوست، بلكه براى او كمال و مايه بلندى درجه، و نزاهت ساحت اوست، نزاهت از ننگى كه متخصصين اين فن دارند، كه با الفاظ معانى را آرايش داده و با تخيلات شعرى معانى را تزيين مى‌كنند، آن هم تخيلات كاذب، كه هر چه دروغش دقيق‌تر باشد، شعرش مليح‌تر و دل‌پسندتر مى‌شود. و نيز كلام خود را بر طبق آهنگ‌هاى موسيقى درمى‌آورند تا در گوش خوشتر آيد، و چنين كارى شايسته مقام رسول خدا 6 نيست. و چگونه مى‌تواند شايسته او باشد، با اينكه او فرستاده خداست، و آيت رسالت و متن دعوتش قرآن است كه كلامى است در بيان خود معجز و نيز ذكر است و قرآن مبين.

و جمله‌(إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبِينٌ) تفسير و توضيحى است براى جمله‌(وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغِي لَهُ) به خاطر اينكه لازمه معناى آن اين است كه قرآن شعر نيست. پس انحصارى كه از جمله‌(إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ ...) استفاده مى‌شود، از باب قصر قلب است و معنايش اين است كه: قرآن شعر نيست، و قرآن چيزى نيست به جز ذكر و خواندنى آشكارا. و معناى ذكر و خواندنى بودن قرآن اين است كه قرآن ذكرى خواندنى است، از طرف خدا كه هم ذكر بودنش روشن است، و هم خواندنى بودنش و هم از ناحيه خدا بودنش.

(لِيُنْذِرَ مَنْ كانَ حَيًّا وَ يَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْكافِرِينَ) اين تعليل مربوط است به جمله‌(وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ) و معناى مجموع آن دو چنين‌