مگر از باب ستم، ستمى كه به يكديگر مى‌كردند، هم چنان كه در چند جا از كلامش به اين معنا اشاره نموده، از آن جمله فرموده:( وَ لَقَدْ آتَيْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ‌) ...(فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ )[1].

و بنا بر اين، مراد از جمله‌(يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ) قضاء و داورى بين حق و باطل، و محق و مبطل است، و بقيه الفاظ آيه روشن است.

(أَ وَ لَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْقُرُونِ يَمْشُونَ فِي مَساكِنِهِمْ ...) كلمه او در اول آيه، جمله را عطف مى‌كند به چيزى كه از كلام حذف شده، گويا فرموده: آيا براى آنان روشن نشد كه چه و چه و آيا برايشان روشن نگرديد كه چقدر از قرون گذشته و ما قبل ايشان را كه اينان سرگرم قدم زدن در محل آنان مى‌باشند هلاك كرديم؟ كلمه هدايت در آيه شريفه به معناى بيان كردن و يا به همان معناى راهنمايى است، ولى متضمن معناى بيان كردن نيز هست، چون مى‌بينيم كه با حرف ل متعدى شده، و اگر متضمن معناى بيان نبود مى‌بايستى با الى متعدى شود.

(كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْقُرُونِ)- اين جمله اشاره به فاعل هدايت، و قائم مقام آن است، چون همين اهلاك امت‌هاى گذشته است كه بايد نسل حاضر را هدايت كند، و معناى آيه اين است: آيا برايشان بيان و هدايت نكرد، كثرت اهلاك ما امت‌هاى گذشته را، در حالى كه اينان در مساكن آنان راه مى‌روند؟

(إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ أَ فَلا يَسْمَعُونَ)- در اين سرگذشتها آيت‌ها هست، آيا باز هم نمى‌شنوند، و مراد از سمع شنيدن مواعظى است كه آدمى را به اطاعت حق و قبول آن وا بدارد.

(أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا نَسُوقُ الْماءَ إِلَى الْأَرْضِ الْجُرُزِ فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعاً تَأْكُلُ مِنْهُ أَنْعامُهُمْ وَ أَنْفُسُهُمْ ...) در مجمع البيان گفته اصل كلمه سوق به معناى وادار كردن كسى است به راه رفتن، و از ماده ساق، يسوق است. و نيز گفته كلمه جرز زمين خشكى را گويند كه به خاطر نيامدن باران بدون گياه باشد[2] و كلمه زرع در اصل مصدر بوده، و مراد از آن در اينجا

[1] پس اختلاف نكردند مگر بعد از آنكه حق برايشان روشن گرديد، فقط علت اختلاف اين بود كه مى‌خواستند بين يكديگر زور بگويند، و باطل خود را به زور در جاى حق حاكم كنند. سوره جاثيه، آيه 17.

[2] مجمع البيان، ج 8، ص 333.