نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 16 صفحه : 251
و يكى اردو،
و يكى چيز ديگر است، و نيز مراد از اختلاف الوان اختلاف نژادهاى مختلف از نظر رنگ
باشد كه يكى سفيد پوست، ديگرى سياه، يكى زرد پوست، و ديگرى سرخ پوست است.
البته
ممكن است اختلاف لسان شامل اختلاف در لهجهها، و اختلاف آهنگ صداها نيز بشود، چون
مىبينيم كه در يك زبان بين اين شهر و آن شهر، و حتى اين ده و ده مجاورش اختلاف در
لهجه هست، هم چنان كه اگر دقت شود خواهيم ديد كه تن صداى دو نفر مثل هم نيست، و
همچنين ممكن است اختلاف الوان شامل افراد از يك نژاد نيز بشود، چون اگر دقت شود دو
نفر از يك نژاد رنگشان عين هم نيست، و اين معنا از نظر علماى اين فن مسلم است.
پس
متفكرين و اهل بحث كه پيرامون عالم كبير بحث مىكنند، در نظام خلقت، به آياتى دقيق
برمىخورند كه دلالت مىكند بر اينكه عالم صنع و ايجاد با نظامى كه در آن جارى است
ممكن نيست پديد آيد مگر از ناحيه خدا، و نيز ممكن نيست منتهى شود مگر به سوى او.
[ياد
آورى آيات الهى ديگر: خوابيدن در شب، تلاش در روز، رعد و برق، فرو فرستادن باران و
...]
(وَ مِنْ آياتِهِ مَنامُكُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ ابْتِغاؤُكُمْ مِنْ
فَضْلِهِ ...) كلمه فضل به معناى زيادتر از مقدار
حاجت از هر چيز است، و بر عطيه نيز اطلاق مىشود، چون صاحب عطا آنچه
زايد بر مقدار حاجتش مىباشد عطا مىكند و مراد از اين كلمه در آيه شريفه رزق است.
و معناى ابتغاء فضل طلب رزق است.
و
در اينكه انسان داراى قواى فعال خلق شده كه او را وادار مىكند به اينكه در جستجوى
رزق باشد، و حوائج زندگى خود را به خاطر بقاى خود تحصيل كند، از جاى برخيزد، و
تلاش كند و نيز در اينكه به سوى استراحت و سكون هدايت شده، تا به وسيله آن، خستگى
تلاش خود را بر طرف نموده و تجديد و تجهيز قوا كند، و باز در اينكه شب و روز پشت
سر هم قرار داده شده براى تلاش و براى اينكه خستگى هر روز را در شب همان روز بر
طرف سازد، و باز در اينكه براى پديد آمدن شب و روز اوضاع جوى به وسيله زمين و
خورشيد پديد آمده، آيتها و نشانههاى سودمندى است براى كسى كه داراى گوشى شنوا
باشد، و در آنچه مىشنود تعقل كند، و چون آن را حق ديد پيروى نمايد.
در
كشاف گفته: در آيه شريفه لف و نشر مرتب به كار رفته- كه معناى آن در ساير
مجلدات فارسى اين كتاب گذشت- براى اينكه تقدير آيه چنين است و من آياته
منامكم و ابتغاؤكم من فضله بالليل و النهار- يكى از آيات او خواب شما، و كار و كسب
شماست در شب و در روز، يعنى خوابتان در شب، و كار و كسبتان در روز ، چيزى كه
هست جمله
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 16 صفحه : 251