يارى خود تقويت نموده و كمبود نيرويتان را جبران كند، و شما را بر خداى سبحان غلبه دهد، نداريد.

پس آيه شريفه به طورى كه ملاحظه مى‌فرماييد- تعجيز خدا، و غلبه بر او، و خروج و امتناع از حكم او را، با همه اقسامش نفى مى‌كند، و مى‌رساند كه خلق، نه خودشان مستقلا مى‌توانند خدا را عاجز سازند، و نه غير ايشان مى‌توانند اين كار را برايشان انجام دهند، و نه خودشان و غيرشان مى‌توانند به اين غرض نائل آيند، معناى اول را جمله‌(وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ ...) و معناى دوم را جمله‌(وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ)، و معناى سوم را جمله‌(وَ لا نَصِيرٍ) افاده مى‌كند.

(وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِ اللَّهِ وَ لِقائِهِ أُولئِكَ يَئِسُوا مِنْ رَحْمَتِي وَ أُولئِكَ‌ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ) خطاب در اين جمله متوجه رسول خدا 6 است، و جزء آن مطالبى كه رسول خدا 6 مامور بود به مشركين بگويد، نيست، و منظور از آن اين است كه: حق را در باره آنهايى كه شقى هستند، و روز قيامت هلاك مى‌شوند، براى پيامبر صريح بيان كند، چون در جمله‌(يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ وَ يَرْحَمُ مَنْ يَشاءُ) آن را سربسته و مبهم بيان كرده بود.

دليل بر اين معنا خطاب در اولئك است، كه آن را دو مرتبه آورده، چون اگر جمله مورد بحث كلام رسول خدا 6، و تتمه ماموريت قبلى بود، مى‌فرمود:

اولئكم .

باز مؤيد اين معنا جمله من رحمتى است، چون انتقال از مثل اولئك يئسوا من رحمة اللَّه ، و يا من رحمته ، با اينكه مقتضاى سياق همين بود، به مثل‌(أُولئِكَ يَئِسُوا مِنْ رَحْمَتِي) تصديق و اعتراف را در ضمن دادن اصل خبر افاده مى‌كند، و صريحا اهل عذاب را كه قبلا مجمل بيان كرده بود، تعيين مى‌نمايد. مؤيد ديگرش تكرار كلمه اولئك و نيز خود سياق است.

و گويا اينكه خبر را به شخص رسول خدا 6 مى‌دهد، منظور تقويت نفس شريف آن جناب، و نيز اشاره به اين باشد، كه مردم قابليت و صلاحيت مثل اين كلام را ندارند، و اينكه ايمان نمى‌آورند.

و به طورى كه از اطلاق كلمه آيات اللَّه برمى‌آيد، مراد از آن تمامى ادله‌اى است كه بر وحدانيت حق تعالى، و نبوت رسول خدا 6، و حقانيت معاد