و اگر اين آيه را دنبال آيه قبلى قرار داد، براى اشاره به اين است كه: خداى تعالى چون كه عالم به گناهان ظاهرى و شرك باطنى آنان است لذا به حكمت خود براى آنان اعمالى را اختيار كرده تا به وسيله آن، ايشان را پاك كند.

[سه وجه براى اينكه فقط خدا مستحق پرستش است:(لَهُ الْحَمْدُ فِي الْأُولى‌ وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُ الْحُكْمُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ)]

(وَ هُوَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْحَمْدُ فِي الْأُولى‌ وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُ الْحُكْمُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ) از ظاهر سياق برمى‌آيد كه ضمير در ابتداى آيه شريفه به كلمه ربك در آيه قبلى بر مى‌گردد، (و معنايش اين است كه: آن پروردگار تو كه گفتيم اللَّه است)، و ظاهرا لام در كلمه اللَّه براى اشاره به معناى وصف است (معبوديت) و جمله‌(لا إِلهَ إِلَّا هُوَ) تاكيد همان انحصارى است كه در جمله‌(هُوَ اللَّهُ) افاده شده، گويا فرموده است: و هو الاله- المتصف وحده بالالوهية- لا اله الا هو- تنها او اله است- كه تنها او متصف است به الوهيت- هيچ معبودى جز او نيست .

و بنا بر اين آيه شريفه به منزله متمم است براى بيانى كه آيه قبل در صدد آن بود، گويا فرموده خداى سبحان مختار است، و تنها او مى‌تواند اين معنا را اختيار كند، كه بندگان تنها او را بپرستند و به ظاهر و باطنشان آگاه است، پس او سزاوار است كه بر بندگان حكم كند كه تنها او را عبادت كنند، و يگانه معبود مستحق عبادت است، پس بر بندگان هم واجب است حكم او را گردن نهاده و تنها او را بپرستند.

آن گاه آنچه در ذيل آيه است، كه مشتمل بر سه دليل است: 1- له الحمد 2- له الحكم 3- اليه ترجعون، وجوهى است كه انحصار خدا را در استحقاق پرستش توجيه مى‌كند.

اما اينكه فرمود:(لَهُ الْحَمْدُ فِي الْأُولى‌ وَ الْآخِرَةِ)، آن انحصار را به اين بيان توجيه مى‌كند كه هر كمالى كه در دنيا و آخرت وجود دارد نعمتى است كه از ناحيه خداى تعالى نازل شده، و در ازاى هر يك از آنها مستحق ثناى جميل است، و جمال هر يك از اين نعمت‌هاى موهوبه از كمال ذاتى و از صفات ذاتى او ترشح شده، كه در ازايش مستحق ثناء است، و غير از خداى تعالى هيچ موجود و هيچ كس مستقل در ثناى بر خدا نيست، و هر كس هم كه خدا را ثنا گويد، ثنايش هم منتهى به اوست و عبادت هم ثناى زبانى و يا عملى است، پس تنها اوست كه مستحق پرستش است.

و اما اينكه فرمود:(وَ لَهُ الْحُكْمُ) علتش اين است كه: خداى سبحان مالك على الاطلاق همه عالم است، و غير از او كسى چيزى را مالك نيست، مگر آنچه را كه او تمليكش فرموده باشد، و همان را هم كه خدا به كسى تمليك كرده، باز خود او مالك است،