نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 465
شهابهاى ثاقب از نزديكى به آسمان و بگوش
دادن، رانده مىشوند و اين معنا در چند جاى ديگر كلام مجيدش آمده.
(فَلا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ فَتَكُونَ مِنَ
الْمُعَذَّبِينَ) خطاب در اين آيه به رسول خدا 6 است،
او را از شرك به خدا نهى مىكند و اين نهى را نتيجه جمله (وَ ما تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّياطِينُ ...)
مىگيرد، و معناى مجموع آن اين مىشود: حالا كه معلوم شد اين قرآن تنزيلى است از
رب العالمين و شيطانها در نازل كردن آن كمترين دخالتى ندارند و اين قرآن هم از
جمله معارفى كه بيان مىكند، از شرك نهى كرده، وعده عذاب به مشركين مىدهد، پس به
خدا شرك نور ز تا آن عذاب موعود به تو نرسد و داخل در زمره معذبين نشوى.
[زندگى خاكى ملازم با تكليف است و عصمت انبياء : با
مكلف بودن ايشان منافات ندارد]
در اينجا ممكن است به ذهن خواننده برسد كه رسول خدا 6 با داشتن
عصمت الهى ديگر ممكن نيست كه معصيت از او سر بزند و چنين چيزى از او محال است و
ليكن عصمت الهى منافات با نهى از شرك ندارد و باعث نمىشود كه به طور كلى امر و
نهى به معصوم باطل شود و تكليف از او برداشته شود، زيرا معصوم نيز بشرى است مختار
در فعل و ترك، و طاعت و معصيت از ناحيه شخص او متصور است، هر چند كه از ناحيه خدا
داراى عصمت است.
آيات بسيارى از قرآن كريم نيز بر مكلف بودن انبياء (ع) دلالت دارد،
مانند آيه(وَ لَوْ أَشْرَكُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ ما كانُوا
يَعْمَلُونَ)[1] كه درباره عموم انبياء است، و درباره خصوص پيامبر اسلام 6 فرموده:(لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ)[2] و اين دو آيه هر چند انبياء را از شرك نهى نكرده و ليكن تعبيرى كه
در آن ديديد، در معناى نهى است.
و اينكه بعضى از مفسرين گفتهاند: تكليفهايى كه خداى تعالى به
بندگان خود مىكند براى اين است كه آنان را به حد كمال برساند و در نتيجه اگر
بندهاى به حد كمال رسيد، ديگر تكليف از او برداشته مىشود، زيرا در آن صورت
تكليف، تحصيل حاصل است، كه آن نيز عملى لغو است و به همين جهت انبياء مورد تكليف
قرار نمىگيرند صحيح نيست، براى اينكه اعمال صالح كه تكليف بدان تعلق
مىگيرد، همانطور كه نفس آدمى را به كمال سوق مىدهد، خود نيز آثار كمال نفس است و
معقول نيست نفس كسى به كمال برسد، ولى
[1] اگر شرك مىورزيدند، هر آينه پاداش اعمالشان حبط مىشد. سوره
انعام، آيه 88.
[2] اگر شرك مىورزيدى عملت حبط مىشد. سوره زمر، آيه 65.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 465