نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 464
بيان فرمود.
پس جمله(وَ ما تَنَزَّلَتْ بِهِ
الشَّياطِينُ)- البته تنزلت، به معناى نزلت است- متصل
است به جمله(وَ إِنَّهُ لَتَنْزِيلُ رَبِّ الْعالَمِينَ) و همانطور كه گفتيم روى سخن بر رسول خدا 6 است، به دليل اينكه به
دنبالش مىفرمايد:( فَلا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً)
آخر- پس با خدا خدايى ديگر مخوان تا آخر خطابهايى كه مختص به آن جناب است، و
متفرع بر جمله(وَ ما تَنَزَّلَتْ بِهِ ...)
است كه بيانش خواهد آمد.
و اگر روى سخن به آن جناب نمود، نه به مشركين، بدين جهت بود كه اين
جمله با علتى تعليل شده، كه مشركين به خاطر كفرشان آن را قبول نداشتند و آن
جمله (إِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ لَمَعْزُولُونَ)-
آنان از شنيدن اسرار آسمانى بدورند مىباشد، كلمه شيطان به
معناى شرير است و جمع آن شياطين مىآيد و در اينجا مراد از آن اشرار جن هستند.
و ضمير جمع در(ما يَنْبَغِي
لَهُمْ) به شياطين بر مىگردد، در مجمع البيان گفته:
معناى اينكه عرب مىگويد: ينبغى لك ان تفعل كذا- سزاوار تو است
كه چنين كنى اين است كه از او مىخواهد اين كار را در مقتضاى عقل انجام دهد
و اصل اين كلمه از بغيه است، كه به معناى طلب مىباشد [1].
و وجه اينكه در آيه مورد بحث فرموده: سزاوار ايشان نيست كه
قرآن را نازل كنند ، اين است كه ايشان خلق شريرى هستند و جز به شر و فساد و جلوه
دادن باطل در صورت حق و از اين راه مردم را از راه خدا گمراه كردن، همتى ندارند و
قرآن كريم، كلام سراپا حق است و باطل بدان راه ندارد پس طبيعت و جبلت آنها مناسبت
ندارد كه قرآن را به كسى نازل كنند.
و معناى اينكه فرمود:(وَ ما
يَسْتَطِيعُونَ) اين است كه نمىتوانند قرآن را نازل
كنند، چون قرآن كلامى است آسمانى، كه ملائكه آن را از رب العزه مىگيرند و به امر
او و در حفظ و حراست او نازلش مىكنند، هم چنان كه خودش فرمود:(فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ
خَلْفِهِ رَصَداً لِيَعْلَمَ أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسالاتِ رَبِّهِمْ وَ أَحاطَ
بِما لَدَيْهِمْ)[2] جمله(إِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ
...) نيز، به همين معنا اشاره مىكند.
و معناى اينكه فرمود:(إِنَّهُمْ عَنِ
السَّمْعِ لَمَعْزُولُونَ) اين است كه شيطانها از
شنيدن اخبار آسمانى و اطلاع از آنچه در ملأ اعلى مىگذرد، معزول و دورند، براى
اينكه با
[2] او از پيش رو و از پشت سر محافظى با آن روانه مىكند، تا
بداند كه پيامهاى پروردگار خود را رساندند و به آنچه كه نزد ايشانست احاطه دارد.
سوره جن، آيه 27 و 28.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 464