و در همان كتاب مى‌گويد: مشركين مسلمانان را اذيت مى‌كردند و هر روز و هر ساعتى با سر شكسته، و يا كتك خورده نزد رسول خدا 6 به شكايت مى‌آمدند و رسول خدا 6 مى‌فرمود صبر كنيد، زيرا من هنوز مامور به جنگ نشده‌ام تا آنكه از مكه به مدينه مهاجرت فرمود. آن وقت اين آيه در مدينه نازل شد و اين اولين آيه‌اى است كه در باره قتال نازل شد[1].

مؤلف: در الدر المنثور[2] هم از جمع كثيرى از صاحبان جامع از ابن عباس و ديگران روايت شده كه اين آيه اولين آيه در قتال است كه نازل شد. چيزى كه هست در بعضى از اين روايات آمده كه آيه در باره مهاجرين از اصحاب رسول خدا 6 نازل شده، و اين روايات به فرضى هم كه صحيح باشد اين فقره آن اجتهاد خود راوى آن بوده، چون قبلا هم گفتيم كه آيه مطلق است، و اصلا معقول نيست كه فرمان جهاد با اينكه حكمى است عمومى، متوجه طايفه خاصى از امت شود.

نظير اين حرف در جمله‌(الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ...) و بلكه در جمله‌(الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ ...) به بيانى كه گذشت، جريان دارد.

باز در مجمع البيان در ذيل جمله‌(الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ ...) از امام ابى جعفر (ع) روايت كرده كه فرمود: در باره مهاجرين نازل شده، ولى مصداق بارزش آل محمد (ع) هستند كه از وطن خود بيرون رانده شدند و همواره در ترس بودند[3].

مؤلف: روايتى هم كه در مناقب از آن جناب در ذيل جمله مذكور آمده كه فرموده:

ماييم و در حق ما نازل گرديده است [4] و نيز روايتى كه در روضه كافى از آن جناب رسيده كه فرموده: آيه در حق حسين (ع) جارى شد [5] همه بر اين معنا كه گفتيم حمل مى‌شود.

و نيز همچنين است آنچه كه در مجمع البيان در ذيل جمله‌(وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ) از آن حضرت روايت آورده كه فرمود: آنهايى كه چنينند ما هستيم‌[6]. و نيز

[1] مجمع البيان، ج 7، ص 87.

[2] الدر المنثور، ج 4، ص 364.

[3] مجمع البيان، ج 7، ص 87.

[4] مناقب.

[5] روضه كافى.

[6] مجمع البيان، ج 7، ص 88.